Cây Trắc Đỏ: Đặc Điểm, Công Dụng Và Giá Trị Kinh Tế

Mô tả sản phẩm

Cây trắc đỏ là gì?

Cây trắc đỏ (tên khoa học: Dalbergia cochinchinensis) là loài thực vật quý hiếm thuộc họ Đậu. Đây là cây gỗ lớn có giá trị kinh tế cao, phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên Việt Nam. Gỗ trắc đỏ có màu đỏ nâu đặc trưng, vân gỗ đẹp và độ bền cao, được xếp vào nhóm gỗ quý hiếm cần được bảo vệ.

Đặc điểm sinh thái của cây trắc đỏ

Cây trắc đỏ có đặc điểm sinh thái độc đáo với khả năng thích nghi cao. Loài cây này thường mọc ở độ cao 500-800m so với mực nước biển, ưa đất feralit đỏ vàng phát triển trên đá mẹ granit. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, trắc đỏ có tốc độ sinh trưởng chậm, đường kính thân chỉ tăng trung bình 0,5-1cm/năm. Cây trưởng thành có thể cao 25-30m với đường kính thân 0,8-1,2m.

Vì sao gỗ trắc đỏ có giá trị cao?

Gỗ trắc đỏ có giá trị cao do những đặc tính vượt trội về chất lượng và thẩm mỹ. Kết quả phân tích từ Phòng thí nghiệm Vật liệu gỗ cho thấy gỗ trắc đỏ có tỷ trọng 0,85-1,05g/cm³, độ cứng Janka đạt 2.890 lbf (cao hơn 30% so với gỗ lim). Đặc biệt, gỗ có màu đỏ tự nhiên đậm dần theo thời gian, vân gỗ uốn lượn tạo hình độc đáo, không bị mối mọt nhờ hàm lượng tinh dầu cao.

Công dụng của gỗ trắc đỏ trong đời sống

Gỗ trắc đỏ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhờ chất lượng vượt trội. Trong sản xuất đồ gỗ cao cấp, gỗ trắc đỏ được dùng làm bàn ghế, tủ, sàn nhà với giá bán từ 50-200 triệu đồng/m³ (theo báo cáo của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản). Trong y học cổ truyền, vỏ cây chứa flavonoid có tác dụng kháng viêm, được dùng trong bài thuốc chữa đau xương khớp. Lá cây còn được dùng làm thức ăn cho tằm cho chất lượng tơ cao.

Tình trạng bảo tồn cây trắc đỏ hiện nay

Cây trắc đỏ đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do khai thác quá mức. Sách đỏ Việt Nam (2007) xếp trắc đỏ vào nhóm EN (nguy cấp) với số lượng cá thể trưởng thành trong tự nhiên ước tính dưới 10.000 cây. Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2019/NĐ-CP cấm khai thác, vận chuyển trắc đỏ tự nhiên. Các biện pháp bảo tồn ex-situ (ngoài tự nhiên) đang được triển khai tại Vườn Quốc gia Bạch Mã và Khu bảo tồn Kon Ka Kinh.

Giá trị kinh tế và thị trường gỗ trắc đỏ

Thị trường gỗ trắc đỏ có giá trị kinh tế đặc biệt cao với nhu cầu ổn định. Theo số liệu từ Tổng cục Lâm nghiệp, giá gỗ trắc đỏ loại 1 (đường kính >60cm) dao động 100-150 triệu đồng/m3 gỗ tròn. Sản phẩm đồ mỹ nghệ từ gỗ trắc đỏ có thể đạt giá hàng tỷ đồng, như bộ bàn ghế cổ tại triển lãm Vietbuild 2022 được định giá 3,2 tỷ đồng. Thị trường Trung Quốc, Nhật Bản là những nước nhập khẩu chính với mức giá cao gấp 2-3 lần trong nước.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây trắc đỏ

Trồng cây trắc đỏ đòi hỏi kỹ thuật chuyên biệt và thời gian dài. Nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp Nhiệt đới chỉ ra rằng cây trắc đỏ cần đất thoát nước tốt, pH 5,5-6,5 và mật độ trồng tối ưu là 1.100 cây/ha. Quy trình chăm sóc bao gồm che bóng 50% trong 2 năm đầu, bón phân hữu cơ 3 lần/năm. Sau 15-20 năm, cây đạt đường kính 20-25cm có thể khai thác chọn lọc. Mô hình trồng xen canh với cây ngắn ngày tại Thừa Thiên Huế cho thu nhập 150-200 triệu đồng/ha/năm.

Kết luận về giá trị tổng thể của cây trắc đỏ

Cây trắc đỏ là tài nguyên quý giá cần được bảo vệ và phát triển bền vững. Với giá trị đa dạng từ kinh tế, văn hóa đến sinh thái, việc bảo tồn nguồn gen trắc đỏ cần sự phối hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Các giải pháp đồng bộ bao gồm: tăng cường trồng rừng gỗ lớn, phát triển chứng chỉ rừng bền vững FSC, ứng dụng công nghệ nhân giống in vitro để nâng cao tỷ lệ sống của cây con. Đầu tư vào cây trắc đỏ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và giữ gìn nguồn tài nguyên quý cho thế hệ tương lai.

Xem thêm: cây quýt đường