Cây An Xoa Là Cây Gì? Tác Dụng Và Cách Dùng Trong Y Học Cổ Truyền

Mô tả sản phẩm

Cây an xoa là cây gì?

Cây an xoa (tên khoa học: Helicteres hirsuta) là một loại thảo dược mọc hoang ở nhiều vùng nhiệt đới, đặc biệt phổ biến tại Việt Nam, Lào và Campuchia. Đây là cây thuộc họ Trôm (Sterculiaceae), thường được sử dụng trong y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh. Cây có đặc điểm nhận dạng rõ ràng: thân gỗ nhỏ cao 1-3m, lá hình trái xoan, mặt lá ráp, hoa màu tím đỏ mọc thành cụm ở nách lá, quả hình trụ dài 2-4cm xoắn như đuôi sóc.

Thành phần hóa học của cây an xoa

Các nghiên cứu khoa học đã xác định cây an xoa chứa nhiều hoạt chất quý có tác dụng dược lý. Trong đó phải kể đến flavonoid (chất chống oxy hóa mạnh), alkaloid (có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm), saponin (hỗ trợ tiêu hóa), tannin (kháng viêm, cầm máu) và các hợp chất phenolic. Đặc biệt, nghiên cứu của Đại học Y Dược TP.HCM năm 2018 đã phát hiện trong cây an xoa có chứa helicterin - một hoạt chất có tiềm năng trong hỗ trợ điều trị ung thư gan.

Công dụng của cây an xoa trong y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, cây an xoa có vị đắng, tính mát, quy vào kinh can (gan) và tỳ (lách). Cây được sử dụng chủ yếu để thanh nhiệt, giải độc, mát gan, tiêu viêm và hỗ trợ điều trị các bệnh về gan. Nghiên cứu thực nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương (2019) trên 60 bệnh nhân viêm gan B cho thấy, nhóm dùng kết hợp cây an xoa với thuốc tây có chỉ số men gan (AST, ALT) cải thiện tốt hơn 35% so với nhóm chỉ dùng thuốc tây sau 3 tháng điều trị.

Cách sử dụng cây an xoa hiệu quả

Cách dùng phổ biến nhất của cây an xoa là phơi khô rồi sắc uống. Liều lượng khuyến cáo là 50g cây khô (gồm cả thân, lá) sắc với 1.5 lít nước, đun nhỏ lửa đến khi còn 1 lít thì chia uống 3 lần/ngày sau ăn. Lưu ý quan trọng: Nên dùng nồi đất hoặc thủy tinh để sắc thuốc, tránh dùng nồi kim loại vì có thể gây phản ứng hóa học. Theo kinh nghiệm dân gian, nên dùng cây an xoa kết hợp với cà gai leo và xạ đen để tăng hiệu quả bảo vệ gan.

Những lưu ý khi sử dụng cây an xoa

Mặc dù có nhiều công dụng tốt nhưng cây an xoa cần được sử dụng đúng cách để tránh tác dụng phụ. Người dùng cần lưu ý: Không dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú, trẻ em dưới 12 tuổi; người huyết áp thấp nên thận trọng vì cây có tính hạ huyết áp; không dùng quá 3 tháng liên tục mà nên có thời gian nghỉ. Báo cáo của Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai (2020) ghi nhận 3 trường hợp ngộ độc do dùng quá liều cây an xoa (trên 100g/ngày) với biểu hiện chóng mặt, buồn nôn.

Bằng chứng khoa học về tác dụng của cây an xoa

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh tác dụng của cây an xoa. Nghiên cứu in vitro của Viện Dược liệu (2017) cho thấy dịch chiết cây an xoa ức chế sự phát triển của tế bào ung thư gan HepG2 với tỷ lệ 62,3% ở nồng độ 200μg/ml. Nghiên cứu khác đăng trên Tạp chí Dược học (2019) chứng minh hoạt chất trong cây an xoa có khả năng bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương do rượu bia, giảm 45% lượng mỡ tích tụ trong gan so với nhóm đối chứng.

Kết luận về giá trị của cây an xoa

Cây an xoa là dược liệu quý của y học cổ truyền với nhiều công dụng đã được khoa học chứng minh, đặc biệt trong hỗ trợ điều trị bệnh gan. Tuy nhiên, người dùng cần hiểu rõ về liều lượng, cách dùng và tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng lâu dài. Việc kết hợp giữa kinh nghiệm dân gian và bằng chứng khoa học sẽ giúp phát huy tối đa hiệu quả của loại cây thuốc này trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Xem thêm: cây cà phê