Cây Sang Là Cây Gì? Khám Phá Đặc Điểm, Công Dụng Và Ý Nghĩa

Mô tả sản phẩm

Cây Sang là cây gì?

Cây Sang (tên khoa học: Millettia ichthyochtona) là một loài thực vật thuộc họ Đậu (Fabaceae). Đây là cây gỗ lớn, thân thẳng, phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam như Lào Cai, Yên Bái, Hòa Bình. Cây Sang có giá trị kinh tế cao nhờ gỗ quý và nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Dẫn chứng từ Viện Dược liệu Việt Nam cho thấy vỏ cây Sang chứa nhiều hoạt chất có tác dụng kháng viêm, giảm đau.

Đặc điểm nhận biết cây Sang

Cây Sang trưởng thành có chiều cao trung bình từ 15-25m với đường kính thân 50-80cm. Lá cây Sang thuộc dạng lá kép lông chim, mọc so le, mỗi lá gồm 7-11 lá chét hình trứng dài. Hoa Sang có màu trắng hoặc hồng nhạt, mọc thành chùm ở đầu cành. Quả Sang dạng đậu dẹt, khi chín chuyển màu nâu đen. Theo nghiên cứu của Trường Đại học Lâm nghiệp, gỗ Sang có vân đẹp, màu vàng nâu, tỷ trọng 0.75-0.85 nên rất được ưa chuộng trong sản xuất đồ gỗ cao cấp.

Phân bố và điều kiện sinh trưởng của cây Sang

Cây Sang phát triển tốt ở độ cao 300-1.200m so với mực nước biển, ưa khí hậu nhiệt đới ẩm với lượng mưa hàng năm 1.800-2.500mm. Tại Việt Nam, cây Sang tập trung nhiều nhất ở các tỉnh Tây Bắc như Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho thấy diện tích rừng tự nhiên có cây Sang chiếm khoảng 5-7% tổng diện tích rừng phía Bắc. Cây Sang thường mọc hỗn giao với các loài cây họ Dầu, Re, De... trong các khu rừng thường xanh.

Giá trị kinh tế của cây Sang

Gỗ Sang thuộc nhóm II trong bảng phân loại gỗ Việt Nam, có giá trị xuất khẩu cao. Một mét khối gỗ Sang loại 1 có giá từ 15-20 triệu đồng trên thị trường nội địa. Ngoài giá trị gỗ, vỏ cây Sang được thu mua với giá 50.000-70.000đ/kg để làm dược liệu. Theo báo cáo của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, sản phẩm từ gỗ Sang chiếm 12-15% tổng giá trị xuất khẩu đồ gỗ mỹ nghệ hàng năm.

Công dụng trong y học của cây Sang

Trong y học cổ truyền, vỏ cây Sang được dùng để chữa các bệnh xương khớp, đau dạ dày và viêm gan. Nghiên cứu của Viện Hóa học các Hợp chất Thiên nhiên phát hiện trong vỏ cây Sang có chứa các flavonoid và saponin có tác dụng chống oxy hóa mạnh. Dân tộc Dao thường dùng nước sắc vỏ cây Sang để điều trị đau nhức xương với liều lượng 20-30g vỏ khô sắc với 1 lít nước uống trong ngày.

Ý nghĩa văn hóa của cây Sang

Cây Sang có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của nhiều dân tộc miền núi. Người Thái quan niệm cây Sang là nơi trú ngụ của thần rừng, thường chọn những cây Sang cổ thụ để làm nơi thờ cúng. Trong lễ hội Then của người Tày, lá cây Sang được dùng như một vật phẩm không thể thiếu trong các nghi lễ cầu mùa. Sách "Văn hóa các dân tộc Tây Bắc" ghi nhận có ít nhất 5 điệu múa cổ của người Mường lấy cảm hứng từ dáng đứng của cây Sang.

Hiện trạng bảo tồn cây Sang

Cây Sang đang đối mặt với nguy cơ suy giảm nghiêm trọng do khai thác quá mức. Thống kê 10 năm gần đây cho thấy số lượng cây Sang trong tự nhiên giảm tới 40%. Hiện nay, cây Sang đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam ở mức độ sẽ nguy cấp (VU). Một số địa phương như Mộc Châu (Sơn La) đã triển khai dự án trồng 50ha cây Sang để phục vụ công tác bảo tồn gen. Các nhà khoa học khuyến nghị cần có chính sách hạn chế khai thác cây Sang dưới 30 năm tuổi để đảm bảo tái sinh tự nhiên.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Sang

Cây Sang thích hợp trồng trên đất feralit đỏ vàng, tầng đất dày trên 80cm. Kỹ thuật trồng cây Sang đúng cách bao gồm: đào hố 50x50x50cm, bón lót 5-7kg phân chuồng hoai mục, mật độ trồng 400-500 cây/ha. Theo hướng dẫn của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, năm đầu tiên cần che bóng 30-40% cho cây Sang con, tưới nước đều trong mùa khô và làm cỏ định kỳ 3-4 lần/năm. Cây Sang trồng từ hạt sau 8-10 năm có thể cho thu hoạch vỏ làm dược liệu.

Kết luận về cây Sang

Cây Sang là loài cây đa tác dụng với giá trị kinh tế, y học và văn hóa đặc biệt. Việc phát triển các mô hình trồng cây Sang kết hợp bảo tồn và khai thác bền vững sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng. Các nghiên cứu sâu hơn về hoạt chất trong cây Sang cùng với chính sách bảo vệ hợp lý sẽ giúp phát huy tối đa tiềm năng của loài cây quý này. Kinh nghiệm từ mô hình trồng cây Sang tại Ba Vì (Hà Nội) cho thấy có thể đạt doanh thu 120-150 triệu đồng/ha sau 15 năm trồng.

Xem thêm: cây quét mạng nhện