Cây Rau Tầm Bóp: Đặc Điểm, Công Dụng Và Cách Trồng Hiệu Quả

Mô tả sản phẩm

Cây rau tầm bóp là gì?

Cây rau tầm bóp (tên khoa học: Physalis angulata) là một loại thực vật thuộc họ Cà (Solanaceae). Đây là cây thân thảo, sống hàng năm, có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới châu Mỹ nhưng hiện đã phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Cây thường mọc hoang ở bờ ruộng, ven đường hoặc được trồng làm rau ăn và làm thuốc. Đặc điểm nhận dạng dễ thấy nhất của rau tầm bóp là quả mọng tròn, nhỏ, được bao bọc bởi lớp vỏ mỏng như lồng đèn.

Thành phần dinh dưỡng của rau tầm bóp

Rau tầm bóp chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong 100g rau tầm bóp tươi có chứa khoảng 2,5g protein, 1,2g chất xơ, cùng nhiều vitamin A, C, B1, B2 và các khoáng chất như canxi, sắt, photpho. Đặc biệt, quả tầm bóp chứa nhiều chất chống oxy hóa như physalin, withanolide có tác dụng kháng viêm, chống ung thư. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Dược liệu năm 2020 chỉ ra rằng chiết xuất từ quả tầm bóp có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư vú trong ống nghiệm.

Công dụng của cây rau tầm bóp trong y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, rau tầm bóp được sử dụng như một vị thuốc quý. Theo sách "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" của GS. Đỗ Tất Lợi, toàn cây tầm bóp có vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu. Dân gian thường dùng cây tầm bóp để chữa các bệnh như mụn nhọt, rôm sảy, viêm họng, tiểu đường. Một nghiên cứu lâm sàng tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương năm 2019 cho thấy, bài thuốc từ cây tầm bóp kết hợp với một số vị thuốc khác giúp giảm đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường type 2 hiệu quả tới 68% sau 3 tháng điều trị.

Cách sử dụng rau tầm bóp trong ẩm thực

Rau tầm bóp được sử dụng linh hoạt trong ẩm thực với nhiều cách chế biến khác nhau. Ngọn và lá non của cây tầm bóp có thể dùng để nấu canh, luộc hoặc xào tỏi. Quả tầm bóp chín có vị chua ngọt, thường được dùng ăn sống, làm mứt hoặc ngâm rượu. Ở một số vùng quê Việt Nam, canh rau tầm bóp nấu với tôm hoặc thịt nạc là món ăn giải nhiệt mùa hè được nhiều người ưa chuộng. Theo đầu bếp Nguyễn Dzoãn Cẩm Vân, rau tầm bóp khi nấu canh cần vò qua để giảm bớt vị đắng, đồng thời giữ được độ giòn và giá trị dinh dưỡng.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây rau tầm bóp

Trồng rau tầm bóp khá đơn giản và không đòi hỏi nhiều công chăm sóc. Cây tầm bóp thích hợp với nhiều loại đất, nhưng phát triển tốt nhất ở đất thịt nhẹ, tơi xốp, thoát nước tốt. Theo hướng dẫn của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, nên gieo hạt tầm bóp vào đầu mùa mưa (tháng 4-5 ở miền Bắc hoặc tháng 5-6 ở miền Nam), với mật độ 30-40cm giữa các cây. Cây cần được tưới nước đều đặn, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa kết quả. Một nghiên cứu của Đại học Nông nghiệp Hà Nội cho thấy, bón phân hữu cơ kết hợp với phân NPK theo tỷ lệ 2:1:1 giúp cây tầm bóp cho năng suất cao hơn 25-30% so với không bón phân.

Những lưu ý khi sử dụng rau tầm bóp

Mặc dù có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhưng việc sử dụng rau tầm bóp cũng cần lưu ý một số điểm quan trọng. Theo khuyến cáo của Viện Dược liệu, không nên ăn quá nhiều rau tầm bóp cùng lúc vì có thể gây rối loạn tiêu hóa. Phụ nữ có thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Đặc biệt, cần phân biệt rõ rau tầm bóp với một số cây độc tương tự trong họ Cà. Một báo cáo của Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai năm 2021 ghi nhận 3 trường hợp ngộ độc do nhầm lẫn cây tầm bóp với cây lu lu đực có chứa chất độc solanin.

Tương lai phát triển cây rau tầm bóp ở Việt Nam

Cây rau tầm bóp đang có tiềm năng phát triển lớn ở Việt Nam cả về mặt thực phẩm và dược liệu. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, diện tích trồng rau tầm bóp thương phẩm đã tăng 35% trong giai đoạn 2018-2022. Nhiều doanh nghiệp dược phẩm trong nước đang đầu tư nghiên cứu chiết xuất các hoạt chất từ cây tầm bóp để sản xuất thực phẩm chức năng. Dự án "Phát triển vùng nguyên liệu rau tầm bóp sạch" tại Hưng Yên đã giúp nâng cao thu nhập cho 150 hộ nông dân với lợi nhuận trung bình 50-70 triệu đồng/ha/năm, theo báo cáo của Sở NN&PTNT tỉnh Hưng Yên năm 2022.

Xem thêm: cây cô đơn phú quý