Cây Nứa Là Cây Gì? Đặc Điểm, Công Dụng Và Giá Trị Kinh Tế

Mô tả sản phẩm

Cây nứa là cây gì?

Cây nứa là một loài thực vật thuộc họ tre (Poaceae), có tên khoa học là Schizostachyum. Nứa thường mọc thành bụi, phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Á, trong đó có Việt Nam. Đây là loại cây có thân rỗng, chia đốt, với chiều cao trung bình từ 6-15m, đường kính thân khoảng 3-8cm. Nứa khác với tre ở chỗ thân mỏng hơn, mềm dẻo hơn và thường có màu xanh lục nhạt khi còn non, chuyển sang vàng khi già.

Đặc điểm sinh học của cây nứa

Cây nứa có hệ thống rễ chùm phát triển mạnh, giúp chống xói mòn đất hiệu quả. Thân nứa rỗng bên trong, chia thành nhiều đốt, mỗi đốt dài khoảng 30-50cm. Lá nứa hình mác dài, có kích thước trung bình 15-25cm x 2-4cm, mép lá hơi nhám. Nứa ra hoa theo chu kỳ khoảng 30-50 năm/lần, sau khi ra hoa cả khóm nứa sẽ chết. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, nứa có tốc độ sinh trưởng nhanh, chỉ sau 2-3 năm là có thể khai thác.

Phân bố và môi trường sống của cây nứa

Cây nứa phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên Việt Nam như Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Kon Tum, Gia Lai. Nứa ưa sống ở độ cao 300-1500m so với mực nước biển, nơi có lượng mưa trung bình năm từ 1500-2500mm. Nghiên cứu của Trường Đại học Lâm nghiệp cho thấy nứa phát triển tốt nhất ở đất feralit, có độ pH từ 4.5-6.5, thoát nước tốt.

Công dụng của cây nứa trong đời sống

Cây nứa có rất nhiều công dụng trong đời sống con người. Thân nứa được dùng làm nguyên liệu xây dựng nhà cửa, làm đồ thủ công mỹ nghệ, đan lát. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu hàng triệu sản phẩm từ nứa sang các nước EU và Nhật Bản. Măng nứa là thực phẩm giàu dinh dưỡng, chứa nhiều chất xơ, protein và khoáng chất. Ngoài ra, nứa còn được dùng làm nguyên liệu sản xuất giấy, than hoạt tính.

Giá trị kinh tế của cây nứa

Cây nứa mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân miền núi. Một hecta nứa có thể cho thu nhập 30-50 triệu đồng/năm từ khai thác thân và măng. Báo cáo của Hiệp hội Lâm sản Việt Nam năm 2022 cho thấy, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm từ nứa đạt hơn 200 triệu USD/năm. Nứa còn góp phần phát triển du lịch sinh thái, tạo cảnh quan đẹp cho các khu resort, homestay vùng núi.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây nứa

Trồng nứa cần tuân thủ đúng kỹ thuật để đạt năng suất cao. Thời vụ trồng thích hợp nhất là đầu mùa mưa (tháng 4-5 ở miền Bắc, tháng 5-6 ở Tây Nguyên). Mật độ trồng khuyến cáo là 500-600 bụi/ha, khoảng cách giữa các bụi 4x4m. Theo hướng dẫn của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, cần bón lót 10-15kg phân chuồng hoai mục + 0,5kg NPK/hố trước khi trồng. Nứa cần được làm cỏ, tỉa cành định kỳ 2-3 lần/năm.

Bảo tồn và phát triển bền vững cây nứa

Bảo tồn và phát triển bền vững cây nứa đang là vấn đề được quan tâm. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ trồng và bảo vệ rừng nứa, như Quyết định 38/2016/QĐ-TTg. Các địa phương cần quy hoạch vùng trồng nứa tập trung, áp dụng công nghệ chế biến sâu để nâng cao giá trị. Nghiên cứu của FAO khuyến nghị nên kết hợp trồng nứa với các loài cây bản địa khác để đa dạng sinh học và ổn định hệ sinh thái.

Kết luận

Cây nứa là tài nguyên quý giá với nhiều công dụng trong đời sống và giá trị kinh tế cao. Với đặc tính sinh trưởng nhanh, dễ trồng, nứa đang trở thành cây xóa đói giảm nghèo hiệu quả ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, cần có chiến lược phát triển bền vững để vừa khai thác hiệu quả, vừa bảo vệ môi trường. Việc đầu tư nghiên cứu giống mới, công nghệ chế biến sẽ giúp nâng cao hơn nữa giá trị của cây nứa trong tương lai.

Xem thêm: cây vối có tác dụng gì