Cây Láp Là Cây Gì? Khám Phá Đặc Điểm, Công Dụng Và Giá Trị

Mô tả sản phẩm

Cây láp là cây gì?

Cây láp là tên gọi dân gian của cây sưa đỏ (danh pháp khoa học: Dalbergia tonkinensis), một loài thực vật quý hiếm thuộc họ Đậu. Cây láp phân bố chủ yếu ở miền Bắc Việt Nam và một số tỉnh phía Nam Trung Quốc. Đây là loài cây gỗ quý có giá trị kinh tế cao nhờ chất gỗ đẹp, vân độc đáo và mùi hương đặc trưng.

Đặc điểm nhận biết cây láp

Cây láp có những đặc điểm hình thái đặc trưng giúp phân biệt với các loài cây khác. Cây trưởng thành có chiều cao trung bình từ 15-20m, đường kính thân 0,3-0,5m. Vỏ cây màu xám nâu, nứt dọc theo thân. Lá kép lông chim lẻ, mọc so le, mỗi lá gồm 7-13 lá chét hình trái xoan. Hoa nhỏ màu trắng ngà, mọc thành chùm ở nách lá. Quả dẹt, chứa 1-3 hạt.

Phân bố và điều kiện sinh trưởng của cây láp

Cây láp sinh trưởng tốt ở độ cao dưới 500m so với mực nước biển. Tại Việt Nam, cây phân bố tập trung ở các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Hòa Bình và một số khu vực thuộc Tây Bắc. Nghiên cứu của Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam (2018) cho thấy cây láp ưa đất feralit đỏ vàng, phát triển tốt ở nơi có lượng mưa hàng năm 1.800-2.000mm.

Giá trị kinh tế của cây láp

Gỗ láp được đánh giá cao nhờ chất lượng và độ quý hiếm. Theo báo cáo của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (2022), giá gỗ láp nguyên liệu dao động từ 15-30 triệu đồng/m3 tùy chất lượng. Gỗ có màu đỏ nâu, vân đẹp, mùi thơm nhẹ, không bị mối mọt, thường được dùng làm đồ nội thất cao cấp, đồ mỹ nghệ và vật phẩm phong thủy.

Công dụng trong y học cổ truyền

Ngoài giá trị về gỗ, cây láp còn được sử dụng trong y học cổ truyền. Theo sách "Cây thuốc Việt Nam" của GS.TS Võ Văn Chi, vỏ cây láp có vị đắng, tính mát, được dùng để chữa các chứng đau nhức xương khớp. Một nghiên cứu của Đại học Dược Hà Nội (2020) phát hiện trong vỏ cây láp có chứa các hợp chất flavonoid có tác dụng kháng viêm.

Tình trạng bảo tồn và phát triển

Cây láp hiện đang đối mặt với nguy cơ suy giảm nghiêm trọng do khai thác quá mức. Sách Đỏ Việt Nam (2007) xếp loài này vào nhóm nguy cấp (EN). Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2019/NĐ-CP nghiêm cấm khai thác, vận chuyển và buôn bán gỗ láp trái phép. Các biện pháp bảo tồn ex-situ (ngoài tự nhiên) đang được triển khai tại nhiều vườn ươm.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây láp

Trồng cây láp đòi hỏi kỹ thuật đặc biệt do đặc tính sinh trưởng chậm của loài. Theo hướng dẫn của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, nên chọn cây giống từ 12-18 tháng tuổi, chiều cao 40-50cm. Mật độ trồng thích hợp là 1.100-1.300 cây/ha. Cây cần được che bóng 30-50% trong 2-3 năm đầu và bón phân hữu cơ định kỳ.

Phân biệt cây láp thật và giả

Trên thị trường xuất hiện nhiều trường hợp làm giả gỗ láp bằng cách nhuộm màu các loại gỗ thường. Chuyên gia lâm nghiệp Nguyễn Văn Sơn khuyến cáo: gỗ láp thật có mùi thơm đặc trưng, vân gỗ tự nhiên không đều, khi đốt tỏa mùi nhựa thơm. Kết quả kiểm nghiệm bằng phương pháp giải trình tự DNA tại Phòng thí nghiệm Trọng điểm Công nghệ sinh học (2021) cho thấy độ chính xác lên tới 99,9% trong việc xác định nguồn gốc gỗ.

Kết luận

Cây láp là loài thực vật quý hiếm có giá trị kinh tế và sinh thái cao. Việc bảo tồn và phát triển bền vững loài cây này đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng. Bằng các biện pháp khoa học kỹ thuật và chính sách quản lý chặt chẽ, chúng ta có thể duy trì nguồn gen quý này cho các thế hệ tương lai, đồng thời khai thác hợp lý những giá trị mà cây láp mang lại.

Xem thêm: cây trầu bà lá xẻ