Cây Dáng Hương: Đặc Điểm, Công Dụng Và Cách Chăm Sóc Hiệu Quả

Mô tả sản phẩm

Cây dáng hương là gì?

Cây dáng hương (tên khoa học: Pterocarpus macrocarpus) là loài thực vật thuộc họ Đậu, phân bố chủ yếu ở Đông Nam Á. Đây là cây gỗ quý có giá trị kinh tế cao nhờ chất lượng gỗ tốt và dáng đẹp. Cây trưởng thành có thể cao 25-30m, đường kính thân 0.8-1.2m, vỏ màu nâu xám với các vết nứt dọc đặc trưng.

Đặc điểm nhận dạng cây dáng hương

Cây dáng hương có nhiều đặc điểm hình thái dễ nhận biết. Lá kép lông chim 1 lần, mọc cách, mỗi lá gồm 7-11 lá chét hình trái xoan. Hoa màu vàng nhạt, mọc thành chùm ở nách lá, thường nở vào tháng 3-4 hàng năm. Quả dạng đậu dẹt, có cánh, khi chín chuyển màu nâu và mang 1-2 hạt. Gỗ có màu đỏ nhạt đến nâu đỏ, vân gỗ đẹp, có mùi thơm đặc trưng.

Phân bố và điều kiện sinh trưởng của cây dáng hương

Cây dáng hương phân bố tự nhiên ở nhiều nước Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan. Tại Việt Nam, cây mọc nhiều ở Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và một số tỉnh miền Trung. Nghiên cứu của Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam (2018) cho thấy cây phát triển tốt ở độ cao dưới 800m, nhiệt độ 22-28°C, lượng mưa 1.500-2.000mm/năm. Cây ưa đất feralit đỏ vàng, thoát nước tốt, độ pH 5.5-6.5.

Giá trị kinh tế của cây dáng hương

Cây dáng hương có giá trị kinh tế rất cao nhờ chất lượng gỗ vượt trội. Theo báo cáo của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (2022), gỗ dáng hương thuộc nhóm I - nhóm gỗ quý hiếm, có giá bán từ 25-50 triệu đồng/m3 tùy chất lượng. Gỗ cứng, bền, ít cong vênh, vân đẹp, mùi thơm lâu nên được ưa chuộng trong sản xuất đồ gỗ cao cấp, đồ mỹ nghệ và nội thất sang trọng.

Công dụng của cây dáng hương

Cây dáng hương có nhiều công dụng đa dạng trong đời sống. Về y học, vỏ cây chứa các hợp chất flavonoid có tác dụng kháng viêm, theo nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội (2020). Gỗ được dùng làm đồ nội thất cao cấp, nhạc cụ, đồ thủ công mỹ nghệ. Cây còn có giá trị cảnh quan cao, thường được trồng trong các công trình đô thị, biệt thự nhờ dáng đẹp và tán lá xanh quanh năm.

Cách trồng và chăm sóc cây dáng hương

Trồng cây dáng hương đúng kỹ thuật giúp cây phát triển tốt và cho chất lượng gỗ cao. Thời điểm trồng thích hợp là đầu mùa mưa (tháng 5-6). Cần chọn cây giống từ hạt của cây mẹ khỏe mạnh, cao 40-50cm. Kỹ thuật trồng bao gồm đào hố 50x50x50cm, bón lót 3-5kg phân chuồng hoai mục. Khoảng cách trồng tối ưu là 4x4m hoặc 5x5m. Chăm sóc 3 năm đầu cần làm cỏ, bón phân NPK định kỳ 6 tháng/lần và tỉa cành tạo tán.

Phòng trừ sâu bệnh hại cây dáng hương

Cây dáng hương thường gặp một số loại sâu bệnh hại cần phòng trừ kịp thời. Sâu ăn lá (Hyblaea puera) xuất hiện vào mùa khô, có thể phòng trừ bằng thuốc Sherpa 0.1%. Bệnh thối rễ do nấm Phytophthora gây hại nặng vào mùa mưa, cần xử lý bằng Ridomil Gold 68WG. Theo khuyến cáo của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, nên áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp IPM để hạn chế tác hại của thuốc bảo vệ thực vật.

Giá trị bảo tồn và phát triển cây dáng hương

Cây dáng hương đang đối mặt với nguy cơ suy giảm số lượng trong tự nhiên. Sách Đỏ Việt Nam (2007) xếp loài này vào nhóm sẽ nguy cấp (VU) do khai thác quá mức. Các biện pháp bảo tồn bao gồm: xây dựng các khu bảo tồn gen, nhân giống vô tính bằng phương pháp giâm hom, và khuyến khích trồng rừng kinh tế. Dự án "Phát triển cây dáng hương bền vững" của Bộ NN&PTNT (2021-2025) đã trồng được 500ha tại các tỉnh Tây Nguyên.

Kết luận

Cây dáng hương là loài cây quý có giá trị kinh tế, thẩm mỹ và môi trường cao. Với đặc điểm gỗ đẹp, bền và mùi thơm đặc trưng, cây đang được ưa chuộng trong ngành công nghiệp gỗ cao cấp. Tuy nhiên, cần có biện pháp bảo tồn và phát triển bền vững để duy trì nguồn gen quý này. Việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp nâng cao chất lượng gỗ và hiệu quả kinh tế cho người trồng rừng.

Xem thêm: cây bụt mọc