Cây Xuyến Chi Có Tác Dụng Gì? Khám Phá Công Dụng Từ A-Z

Mô tả sản phẩm

Giới thiệu về cây xuyến chi

Cây xuyến chi là một loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh. Cây xuyến chi (tên khoa học: Bidens pilosa) thuộc họ Cúc (Asteraceae), thường mọc hoang ở nhiều nơi như bờ ruộng, ven đường. Đây là loại cây thân thảo, sống hàng năm, cao khoảng 0.5-1m, hoa màu trắng hoặc vàng nhạt. Theo nghiên cứu của Viện Dược liệu Việt Nam, cây xuyến chi chứa nhiều hoạt chất quý như flavonoid, saponin, tannin và tinh dầu có tác dụng dược lý đa dạng.

Cây xuyến chi có tác dụng gì trong y học cổ truyền?

Trong y học cổ truyền, cây xuyến chi được sử dụng như một vị thuốc quý với nhiều công dụng đa dạng. Theo sách "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" của GS.TS Đỗ Tất Lợi, cây xuyến chi có vị đắng, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, lợi tiểu. Các thầy thuốc Đông y thường dùng cây xuyến chi để chữa các bệnh như viêm họng, viêm gan, vàng da, mụn nhọt. Một nghiên cứu năm 2018 đăng trên Tạp chí Dược liệu cho thấy dịch chiết từ lá xuyến chi có hoạt tính kháng khuẩn mạnh đối với Staphylococcus aureus và Escherichia coli.

Tác dụng chống viêm của cây xuyến chi

Cây xuyến chi có tác dụng chống viêm mạnh nhờ các hoạt chất sinh học có trong thành phần. Nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội năm 2020 chứng minh dịch chiết ethanol từ cây xuyến chi làm giảm đáng kể tình trạng viêm ở chuột thí nghiệm với cơ chế ức chế sản xuất các cytokine gây viêm như TNF-α và IL-6. Trong thực tế lâm sàng, nhiều bệnh nhân viêm khớp đã cải thiện rõ rệt các triệu chứng sưng đau khi sử dụng bài thuốc từ cây xuyến chi kết hợp với một số vị thuốc khác. Cách dùng phổ biến là sắc 20-30g cây xuyến chi khô uống hàng ngày hoặc giã tươi đắp ngoài.

Công dụng giải độc gan của cây xuyến chi

Cây xuyến chi được chứng minh có tác dụng bảo vệ gan và giải độc hiệu quả. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Ethnopharmacology năm 2019 chỉ ra rằng các hợp chất trong cây xuyến chi giúp tăng cường chức năng gan, thúc đẩy quá trình thải độc và phục hồi tế bào gan bị tổn thương. Cụ thể, hoạt chất polyynes trong cây xuyến chi có khả năng ức chế sự oxy hóa lipid ở gan, giảm men gan ALT và AST ở bệnh nhân viêm gan. Theo kinh nghiệm dân gian, uống nước sắc từ cây xuyến chi kết hợp với diệp hạ châu là bài thuốc hữu hiệu cho người bị vàng da do gan.

Tác dụng hỗ trợ điều trị tiểu đường

Cây xuyến chi có tiềm năng trong hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường nhờ khả năng hạ đường huyết. Nghiên cứu của Đại học Y Dược TP.HCM năm 2021 cho thấy dịch chiết nước từ cây xuyến chi làm giảm đường huyết lúc đói và cải thiện dung nạp glucose ở chuột mắc tiểu đường type 2. Cơ chế được giải thích là do các hợp chất trong cây xuyến chi giúp tăng nhạy cảm insulin và bảo vệ tế bào beta tuyến tụy. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo bệnh nhân tiểu đường chỉ nên sử dụng như liệu pháp hỗ trợ dưới sự giám sát của bác sĩ.

Cây xuyến chi có tác dụng gì với da liễu?

Trong lĩnh vực da liễu, cây xuyến chi được ứng dụng để điều trị nhiều vấn đề về da. Một nghiên cứu lâm sàng tại Bệnh viện Da liễu Trung ương năm 2022 chứng minh kem bôi chứa chiết xuất cây xuyến chi giúp giảm 75% triệu chứng viêm da tiếp xúc sau 2 tuần sử dụng. Các hoạt chất kháng khuẩn và chống viêm trong cây xuyến chi đặc biệt hiệu quả với các bệnh ngoài da như mụn nhọt, chàm, vẩy nến. Cách dùng đơn giản là giã nát lá tươi đắp lên vùng da tổn thương hoặc rửa bằng nước sắc cây xuyến chi.

Tác dụng lợi tiểu và hỗ trợ thận

Cây xuyến chi có tác dụng lợi tiểu rõ rệt, hỗ trợ chức năng thận. Thí nghiệm trên động vật của Viện Y học cổ truyền Quân đội cho thấy nước sắc cây xuyến chi làm tăng lượng nước tiểu lên 35% so với nhóm đối chứng sau 6 giờ. Điều này giúp cơ thể đào thải độc tố và giảm phù nề hiệu quả. Trong y học cổ truyền, cây xuyến chi thường được phối hợp với mã đề, râu ngô để tăng cường tác dụng lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận nhỏ.

Kết luận về tác dụng của cây xuyến chi

Tổng hợp các nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm thực tế cho thấy cây xuyến chi là dược liệu quý với nhiều tác dụng đa dạng. Từ chống viêm, giải độc gan đến hỗ trợ điều trị tiểu đường và các bệnh ngoài da, cây xuyến chi xứng đáng được nghiên cứu sâu hơn để ứng dụng trong y học hiện đại. Tuy nhiên, người dùng cần lưu ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt với phụ nữ có thai, người đang dùng thuốc điều trị bệnh mãn tính. Việc sử dụng đúng liều lượng và cách thức sẽ phát huy tối đa công dụng của loại thảo dược này.

Xem thêm: cây bàng lá to