Cây Vang - Đặc Điểm, Công Dụng Và Giá Trị Kinh Tế

Mô tả sản phẩm

Cây vang là gì?

Cây vang (tên khoa học: Pterocarpus macrocarpus) là một loài thực vật thuộc họ Đậu, phân bố chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á. Đây là loại cây gỗ quý có giá trị kinh tế cao nhờ chất lượng gỗ tốt và nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Cây vang thường mọc trong rừng thường xanh hoặc rừng nửa rụng lá, đạt chiều cao trung bình 25-30m khi trưởng thành.

Đặc điểm nhận biết cây vang

Cây vang có những đặc điểm hình thái đặc trưng giúp dễ dàng phân biệt với các loại cây khác. Vỏ cây màu xám nâu, nứt dọc theo thân tạo thành các rãnh sâu. Lá kép lông chim, mọc so le, mỗi lá gồm 5-9 lá chét hình trái xoan. Hoa vang màu vàng, mọc thành chùm ở nách lá, thường nở vào tháng 3-5 hàng năm. Quả dạng quả đậu dẹt, có cánh, chứa 1-2 hạt bên trong. Gỗ vang có màu đỏ nhạt đến đỏ nâu, vân gỗ đẹp và rất bền.

Giá trị kinh tế của cây vang

Cây vang mang lại giá trị kinh tế cao nhờ chất lượng gỗ vượt trội và nhu cầu thị trường ổn định. Gỗ vang thuộc nhóm I - nhóm gỗ quý hiếm tại Việt Nam, có giá bán từ 15-30 triệu đồng/m3 tùy chất lượng. Theo số liệu từ Tổng cục Lâm nghiệp (2022), sản lượng gỗ vang khai thác hợp pháp hàng năm đạt khoảng 5.000-7.000m3, đóng góp đáng kể vào ngân sách ngành lâm nghiệp. Gỗ vang được ưa chuộng trong sản xuất đồ nội thất cao cấp, đồ mỹ nghệ và vật liệu xây dựng do độ bền và vân gỗ đẹp.

Công dụng của cây vang trong y học

Cây vang có nhiều công dụng trong y học cổ truyền được ghi nhận qua nhiều thế kỷ. Vỏ cây vang chứa các hợp chất flavonoid và tannin có tác dụng kháng viêm, cầm máu. Nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội (2020) cho thấy chiết xuất từ vỏ cây vang có khả năng ức chế 65% vi khuẩn Staphylococcus aureus. Trong y học dân gian, nước sắc vỏ cây được dùng để điều trị tiêu chảy, kiết lỵ và các bệnh ngoài da. Nhựa cây vang (gọi là "máu rồng") được dùng làm thuốc bổ, tăng cường sinh lực.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây vang

Trồng cây vang đúng kỹ thuật là yếu tố quyết định đến chất lượng gỗ và năng suất sau này. Cây vang thích hợp với đất feralit đỏ vàng, tầng đất dày trên 50cm, độ pH 5.5-6.5. Theo hướng dẫn của Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, mật độ trồng lý tưởng là 1.100-1.300 cây/ha (khoảng cách 3x3m). Cần bón lót 5-7kg phân chuồng hoai mục kết hợp 0.2kg NPK cho mỗi hố trước khi trồng. Trong 3 năm đầu, cần làm cỏ định kỳ 2-3 lần/năm và bổ sung phân bón hàng năm để cây phát triển tốt.

Tình hình bảo tồn và phát triển cây vang

Cây vang hiện đang đối mặt với nguy cơ suy giảm số lượng do khai thác quá mức và mất môi trường sống. Sách Đỏ Việt Nam (2007) xếp cây vang vào nhóm VU (sẽ nguy cấp) cần được bảo vệ. Các biện pháp bảo tồn đang được áp dụng bao gồm: xây dựng các khu bảo tồn gen, hạn chế khai thác tự nhiên, phát triển trồng rừng kinh tế. Dự án "Phục hồi rừng gỗ quý" của Bộ NN&PTNT (2021-2025) đã trồng mới 500ha cây vang tại các tỉnh miền Trung, bước đầu cho kết quả khả quan với tỷ lệ sống đạt 85%.

Kết luận

Cây vang là nguồn tài nguyên quý giá cần được bảo vệ và phát triển bền vững. Với giá trị kinh tế cao từ gỗ và tiềm năng dược liệu, cây vang xứng đáng được đầu tư nghiên cứu và nhân rộng trong các mô hình lâm nghiệp. Việc kết hợp giữa bảo tồn tự nhiên và phát triển trồng rừng kinh tế sẽ giúp cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường. Cần có thêm các chính sách hỗ trợ để khuyến khích người dân tham gia trồng và bảo vệ loài cây quý hiếm này.

Xem thêm: cây ngải ăn trứng gà