Cây Trắc: Đặc Điểm, Công Dụng Và Giá Trị Kinh Tế

Mô tả sản phẩm

Cây Trắc là gì?

Cây Trắc (tên khoa học: Dalbergia cochinchinensis) là loài thực vật quý hiếm thuộc họ Đậu. Đây là loại gỗ quý có giá trị kinh tế cao, được xếp vào nhóm IA trong danh mục thực vật rừng quý hiếm cần bảo vệ tại Việt Nam. Cây phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, đặc biệt là Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế.

Đặc điểm sinh thái của cây Trắc

Cây Trắc có đặc điểm sinh trưởng khá đặc biệt so với nhiều loài cây gỗ khác. Cây thường cao từ 15-25m, đường kính thân có thể đạt 0,8-1m khi trưởng thành. Lá kép lông chim, mọc cách, mỗi lá gồm 7-9 lá chét hình trái xoan. Vỏ cây màu xám nâu, nứt dọc theo thân. Đặc biệt, gỗ Trắc có màu đỏ nâu hoặc nâu tím, vân gỗ đẹp, chất gỗ cứng và nặng, tỷ trọng khoảng 1,1-1,2 g/cm3.

Giá trị kinh tế của gỗ Trắc

Gỗ Trắc được đánh giá là một trong những loại gỗ quý nhất tại Việt Nam với giá trị kinh tế rất cao. Theo số liệu từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (2022), giá gỗ Trắc nguyên liệu loại 1 có thể lên tới 300-500 triệu đồng/m3, trong khi các sản phẩm mỹ nghệ từ gỗ Trắc có giá từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng tùy kích thước và độ tinh xảo. Sản phẩm từ gỗ Trắc như tượng phật, bàn ghế, đồ mỹ nghệ luôn được giới sành đồ gỗ săn lùng.

Công dụng đa dạng của cây Trắc

Cây Trắc có nhiều công dụng quan trọng trong đời sống. Về mặt y học, vỏ và lá cây Trắc được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian chữa đau xương khớp, tiêu hóa kém. Nghiên cứu của Viện Dược liệu (2019) cho thấy dịch chiết từ vỏ cây Trắc có hoạt tính kháng viêm mạnh. Về mặt thẩm mỹ, gỗ Trắc với vân đẹp, màu sắc sang trọng được ưa chuộng làm đồ nội thất cao cấp. Ngoài ra, cây Trắc còn có giá trị trong bảo vệ môi trường với khả năng cải thiện đất và chống xói mòn.

Tình trạng bảo tồn cây Trắc hiện nay

Cây Trắc đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên do khai thác quá mức. Số liệu từ Tổng cục Lâm nghiệp (2021) cho thấy diện tích rừng tự nhiên có cây Trắc đã giảm hơn 70% trong 20 năm qua. Hiện nay, cây Trắc được bảo vệ nghiêm ngặt theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP, việc khai thác, vận chuyển, buôn bán trái phép có thể bị xử lý hình sự. Một số địa phương đã triển khai chương trình trồng và phục hồi cây Trắc, như tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Bắc Hướng Hóa (Quảng Trị).

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Trắc

Trồng cây Trắc đòi hỏi kỹ thuật đặc biệt để đạt hiệu quả cao. Cây Trắc thích hợp với đất feralit, tầng đất dày, thoát nước tốt. Theo hướng dẫn của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, mật độ trồng lý tưởng là 1.100-1.300 cây/ha, khoảng cách 3x3m. Cây cần được che bóng trong 2-3 năm đầu, thường xuyên làm cỏ và bón phân hữu cơ. Đặc biệt, cần phòng trừ sâu đục thân - loại sâu hại nguy hiểm nhất với cây Trắc.

Triển vọng phát triển cây Trắc trong tương lai

Cây Trắc có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai nếu được quản lý bền vững. Mô hình trồng xen canh cây Trắc với cây nông nghiệp ngắn ngày tại Thừa Thiên Huế đã cho hiệu quả kinh tế cao gấp 2-3 lần so với canh tác thuần nông. Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu nhân giống in vitro để tăng nhanh số lượng cây giống chất lượng. Đặc biệt, thị trường quốc tế như Trung Quốc, Nhật Bản luôn có nhu cầu lớn về gỗ Trắc, mở ra cơ hội xuất khẩu cho sản phẩm này.

Kết luận

Cây Trắc là tài nguyên quý giá cần được bảo vệ và phát triển bền vững. Với những giá trị đặc biệt về kinh tế, y học và thẩm mỹ, cây Trắc xứng đáng được đầu tư nghiên cứu và nhân rộng. Tuy nhiên, cần có giải pháp đồng bộ từ bảo tồn gen, phát triển vườn ươm đến quản lý chặt chẽ việc khai thác. Sự kết hợp giữa bảo tồn tự nhiên và phát triển kinh tế từ cây Trắc sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho người dân và môi trường.

Xem thêm: cây quất đẹp