Cây Quýt: Đặc Điểm, Công Dụng Và Kỹ Thuật Trồng Hiệu Quả

Mô tả sản phẩm

Giới thiệu về cây quýt

Cây quýt là một trong những loại cây ăn quả phổ biến nhất tại Việt Nam. Quýt thuộc họ Cam chanh (Rutaceae), có tên khoa học là Citrus reticulata, được trồng rộng rãi ở nhiều vùng miền nhờ khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới. Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, diện tích trồng quýt tại Việt Nam đã tăng 15% trong 5 năm gần đây, đạt khoảng 50.000 ha vào năm 2023.

Đặc điểm sinh học của cây quýt

Cây quýt có những đặc điểm thực vật học đặc trưng giúp nhận biết dễ dàng. Quýt là cây thân gỗ nhỏ, chiều cao trung bình từ 2-5m, tán lá rộng và phân cành nhiều. Lá quýt có hình elip dài 4-8cm, màu xanh đậm, bề mặt lá bóng với các tuyến tinh dầu nhỏ. Một nghiên cứu của Viện Cây ăn quả miền Nam cho thấy cây quýt có hệ rễ phát triển mạnh, ăn sâu 1-2m và lan rộng 3-4m, giúp cây chịu hạn tốt hơn nhiều loại cây có múi khác.

Các giống quýt phổ biến tại Việt Nam

Việt Nam hiện đang trồng nhiều giống quýt khác nhau, mỗi giống có đặc điểm riêng biệt. Giống quýt đường (Citrus reticulata var. suavissima) chiếm 60% tổng diện tích trồng quýt cả nước, cho quả ngọt đậm, vỏ mỏng. Quýt tiều (Citrus reticulata 'Tieu') có nguồn gốc từ Trung Quốc, được trồng nhiều ở các tỉnh phía Bắc với đặc điểm quả to, vỏ dày. Theo báo cáo của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, giống quýt không hạt mới được nhập khẩu từ Nhật Bản đang cho năng suất cao hơn 20-25% so với giống truyền thống.

Giá trị dinh dưỡng của quả quýt

Quả quýt là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể. Một quả quýt cỡ trung bình (khoảng 100g) chứa 53kcal năng lượng, 13.3g carbohydrate, 1.8g chất xơ và 0.8g protein. Nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia chỉ ra rằng quýt đặc biệt giàu vitamin C (26.7mg/quả, đáp ứng 44% nhu cầu hàng ngày) và các hợp chất chống oxy hóa như flavonoid, carotenoid. Dữ liệu từ USDA cho thấy hàm lượng kali trong quýt (166mg/quả) cao hơn 15% so với cam cùng kích cỡ.

Công dụng của cây quýt trong đời sống

Cây quýt có nhiều ứng dụng quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau. Trong ẩm thực, quýt được dùng ăn tươi, làm nước ép, mứt, các món tráng miệng. Y học cổ truyền sử dụng vỏ quýt (trần bì) làm vị thuốc chữa ho, tiêu đờm, kích thích tiêu hóa. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Dược liệu năm 2022 chứng minh tinh dầu từ vỏ quýt có tác dụng kháng khuẩn mạnh với E.coli và S.aureus. Trong công nghiệp, tinh dầu quýt được dùng làm hương liệu thực phẩm, mỹ phẩm.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây quýt

Trồng quýt đúng kỹ thuật là yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng quả. Cây quýt thích hợp với đất thịt pha cát, tơi xốp, pH 5.5-6.5, cần được trồng ở nơi có ánh sáng đầy đủ. Kết quả thí nghiệm của Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM cho thấy mật độ trồng lý tưởng là 4x5m (500 cây/ha), bón lót 20-30kg phân chuồng hoai/hố trước khi trồng. Tưới nước đều đặn 2-3 lần/tuần trong mùa khô, đặc biệt giai đoạn ra hoa đậu quả là cực kỳ quan trọng.

Phòng trừ sâu bệnh hại trên cây quýt

Cây quýt thường gặp nhiều loại sâu bệnh gây hại cần được phòng trừ kịp thời. Các bệnh phổ biến gồm vàng lá gân xanh (do vi khuẩn Liberibacter asiaticus), bệnh loét (Xanthomonas axonopodis), bệnh thán thư (Colletotrichum gloeosporioides). Theo thống kê của Cục Bảo vệ Thực vật, sâu vẽ bùa (Phyllocnistis citrella) gây thiệt hại 20-30% năng suất nếu không phòng trừ. Giải pháp IPM kết hợp biện pháp sinh học (dùng thiên địch) và hóa học (phun thuốc đúng liều) được khuyến cáo để quản lý dịch hại bền vững.

Thu hoạch và bảo quản quýt

Thời điểm thu hoạch quýt ảnh hưởng lớn đến chất lượng và giá trị thương phẩm. Quýt thường cho thu hoạch sau 8-12 tháng trồng, khi quả đạt độ chín sinh lý (vỏ chuyển màu vàng cam đặc trưng). Nghiên cứu của Viện Cơ điện Nông nghiệp chỉ ra rằng thu hoạch quýt vào buổi sáng sớm, trời khô ráo giúp bảo quản được lâu hơn 15-20% so với thu hoạch lúc trời mưa. Quýt có thể bảo quản ở nhiệt độ 4-8°C, độ ẩm 85-90% trong 3-4 tuần mà vẫn giữ được hương vị.

Thị trường và giá trị kinh tế của cây quýt

Cây quýt mang lại giá trị kinh tế cao cho người trồng và góp phần phát triển nông nghiệp địa phương. Báo cáo của Hiệp hội Rau quả Việt Nam năm 2023 cho biết giá quýt tại vườn dao động 15.000-30.000đ/kg tùy loại, mùa vụ. Các tỉnh trồng quýt tập trung như Hưng Yên, Vĩnh Long, Hòa Bình đã hình thành các chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ bền vững. Xuất khẩu quýt sang thị trường Trung Quốc, UAE tăng trưởng 25%/năm, đạt 50 triệu USD năm 2022.

Kết luận

Cây quýt xứng đáng là một trong những cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân Việt Nam. Với khả năng thích nghi rộng, giá trị dinh dưỡng cao và thị trường tiêu thụ ổn định, quýt tiếp tục là lựa chọn hàng đầu trong phát triển vườn cây ăn quả. Việc áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật từ giống mới, canh tác hữu cơ đến bảo quản sau thu hoạch sẽ giúp nâng cao hơn nữa chất lượng và giá trị của quýt Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.

Xem thêm: cây trồng trong nhà đẹp