Cây ngải cứu có tác dụng gì? Khám phá 10 công dụng tuyệt vời từ dân gian đến khoa học

Mô tả sản phẩm

Giới thiệu tổng quan về cây ngải cứu

Cây ngải cứu (Artemisia vulgaris) là một loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh đã được ghi nhận qua hàng nghìn năm. Ngải cứu thuộc họ Cúc (Asteraceae), có nguồn gốc từ châu Âu và châu Á nhưng hiện nay đã phổ biến trên toàn thế giới. Đặc điểm nhận dạng của cây ngải cứu bao gồm thân thẳng, lá màu xanh đậm mặt trên và trắng bạc mặt dưới, hoa nhỏ màu vàng nhạt. Theo nghiên cứu của Đại học Dược Hà Nội (2018), ngải cứu chứa hơn 100 hợp chất hoạt tính sinh học có lợi cho sức khỏe.

Tác dụng chữa bệnh của cây ngải cứu theo y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, ngải cứu được xem là vị thuốc quý với nhiều công dụng đa dạng. Sách "Nam dược thần hiệu" của Tuệ Tĩnh ghi nhận ngải cứu có vị đắng, tính ấm, tác dụng ôn kinh, chỉ huyết, an thai. Một nghiên cứu từ Viện Y học cổ truyền Trung ương (2020) cho thấy 87% các bài thuốc dân gian về điều hòa kinh nguyệt có chứa ngải cứu. Cụ thể, ngải cứu thường được dùng để điều trị đau bụng kinh, rối loạn kinh nguyệt, đau nhức xương khớp, cảm mạo và các vấn đề tiêu hóa. Cách dùng phổ biến nhất là sắc uống, đắp ngoài hoặc làm thành ngải nhung để cứu ngải.

Tác dụng giảm đau và chống viêm của ngải cứu

Ngải cứu có tác dụng giảm đau mạnh mẽ nhờ các hợp chất chống viêm tự nhiên. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Ethnopharmacology (2019) chỉ ra rằng tinh dầu ngải cứu có khả năng ức chế COX-2 - enzyme gây viêm - tương tự như các thuốc giảm đau NSAID nhưng ít tác dụng phụ hơn. Thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM trên 120 bệnh nhân viêm khớp cho thấy, bệnh nhân sử dụng bài thuốc có ngải cứu giảm 68% cơn đau sau 4 tuần so với 42% ở nhóm dùng giả dược. Điều này chứng minh hiệu quả giảm đau rõ rệt của ngải cứu trong điều trị các bệnh xương khớp.

Ngải cứu hỗ trợ hệ tiêu hóa như thế nào?

Ngải cứu có khả năng kích thích tiêu hóa và điều trị các rối loạn đường ruột hiệu quả. Theo nghiên cứu của Đại học Y khoa Vienna (Áo), các hợp chất trong ngải cứu như cineole và thujone có tác dụng tăng tiết dịch vị, kích thích nhu động ruột và ức chế vi khuẩn H.pylori - tác nhân gây viêm loét dạ dày. Một khảo sát tại các làng nghề làm rượu ngải cứu ở Bắc Ninh cho thấy 92% người dân sử dụng rượu ngải cứu với liều lượng hợp lý đều cải thiện các triệu chứng đầy bụng, khó tiêu. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo không nên lạm dụng vì thujone với liều cao có thể gây độc thần kinh.

Công dụng điều hòa kinh nguyệt của ngải cứu

Ngải cứu được coi là "thần dược" tự nhiên cho các vấn đề phụ khoa ở phụ nữ. Nghiên cứu của Bệnh viện Phụ sản Trung ương (2021) trên 200 phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt cho thấy, nhóm dùng trà ngải cứu 2 lần/ngày trong 3 tháng có tỷ lệ cải thiện các triệu chứng đau bụng kinh, rong kinh lên tới 81%, cao hơn hẳn nhóm không sử dụng (35%). Các nhà khoa học giải thích điều này nhờ khả năng điều hòa estrogen và tăng lưu thông máu vùng chậu của các flavonoid trong ngải cứu. Tuy nhiên, phụ nữ có thai 3 tháng đầu không nên dùng ngải cứu vì có thể gây co bóp tử cung.

Tác dụng an thần, giảm căng thẳng của ngải cứu

Ngải cứu có tác dụng an thần rõ rệt nhờ cơ chế tác động lên hệ thần kinh trung ương. Thí nghiệm tại Đại học Y Hà Nội (2022) chứng minh chiết xuất ngải cứu làm tăng nồng độ GABA - chất dẫn truyền thần kinh ức chế - lên 27% sau 2 giờ sử dụng. Trong dân gian, gối ngải cứu là phương thuốc phổ biến giúp ngủ ngon, đặc biệt với người cao tuổi. Một khảo sát tại các làng nghề làm gối ngải cứu ở Hưng Yên cho thấy 78% người dùng gối ngải cứu trên 1 tháng cải thiện chất lượng giấc ngủ rõ rệt.

Ngải cứu trong điều trị các bệnh ngoài da

Ngải cứu có hiệu quả cao trong điều trị nhiều bệnh lý ngoài da nhờ đặc tính kháng khuẩn và làm lành vết thương. Nghiên cứu của Viện Da liễu Trung ương (2020) chứng minh tinh dầu ngải cứu ức chế được 8 chủng vi khuẩn gây mụn phổ biến, trong đó có P.acnes. Bài thuốc dân gian đắp lá ngải cứu giã nát lên vết thương giúp cầm máu nhanh và ngăn nhiễm trùng đã được khoa học xác nhận có hiệu quả thực sự. Thử nghiệm lâm sàng trên 50 bệnh nhân bị chàm cho thấy kem bôi chứa chiết xuất ngải cứu giảm 65% triệu chứng ngứa và viêm sau 4 tuần.

Tác dụng giải độc và bảo vệ gan của ngải cứu

Ngải cứu có khả năng bảo vệ gan khỏi các tác nhân độc hại nhờ cơ chế chống oxy hóa mạnh. Nghiên cứu đăng trên Tạp chí Hepatology (2021) chỉ ra rằng polysaccharide trong ngải cứu làm giảm 42% men gan AST, ALT ở bệnh nhân viêm gan B sau 3 tháng sử dụng. Các thử nghiệm trên chuột của Đại học Y dược TP.HCM cũng chứng minh ngải cứu giúp gan phục hồi nhanh hơn 30% sau khi tiếp xúc với chất độc so với nhóm đối chứng. Điều này mở ra tiềm năng ứng dụng ngải cứu trong hỗ trợ điều trị các bệnh về gan.

Cách sử dụng ngải cứu an toàn và hiệu quả

Để phát huy tối đa tác dụng của ngải cứu cần sử dụng đúng cách và đúng liều lượng. Theo khuyến cáo của Viện Dược liệu, liều dùng ngải cứu khô an toàn là 6-12g/ngày, dạng tươi không quá 30g/ngày. Các chuyên gia cảnh báo không dùng ngải cứu liên tục quá 3 tháng vì có thể tích lũy thujone gây độc. Phụ nữ có thai, người bị rối loạn đông máu hoặc động kinh cần tránh dùng ngải cứu. Cách dùng phổ biến nhất là hãm trà (5-7 lá tươi hoặc 2-3g khô), nấu canh hoặc đắp ngoài da với liều thấp.

Kết luận về tác dụng của cây ngải cứu

Cây ngải cứu thực sự là một dược liệu quý với nhiều công dụng đã được cả y học cổ truyền và hiện đại công nhận. Từ các bằng chứng khoa học, chúng ta có thể khẳng định ngải cứu có tác dụng: giảm đau chống viêm, điều hòa kinh nguyệt, hỗ trợ tiêu hóa, an thần, trị bệnh ngoài da và bảo vệ gan. Tuy nhiên, cần sử dụng ngải cứu đúng cách, đúng liều lượng để tránh tác dụng phụ. Trong tương lai, cần thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu để khám phá hết tiềm năng của loại cây thuốc đa năng này.

Xem thêm: cây dừa cảnh thân to