Cây Mía: Nguồn Gốc, Công Dụng Và Giá Trị Kinh Tế

Mô tả sản phẩm

Cây mía có nguồn gốc từ đâu?

Cây mía có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Đông Nam Á và New Guinea. Nghiên cứu khảo cổ học chỉ ra rằng mía đã được trồng từ 8.000 năm TCN tại Papua New Guinea. Bằng chứng di truyền từ Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế (IARI) xác nhận giống mía hiện đại (Saccharum officinarum) tiến hóa từ loài mía hoang Saccharum robustum. Sự lan tỏa của cây mía theo chân các cuộc di cư cổ đại, đến Ấn Độ khoảng 1.000 năm TCN rồi sang Trung Đông qua Con đường Tơ lụa.

Tại sao cây mía có giá trị kinh tế cao?

Cây mía mang lại giá trị kinh tế cao do đa dạng ứng dụng trong công nghiệp và nhu cầu tiêu thụ toàn cầu. Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), sản lượng mía thế giới đạt 1.9 tỷ tấn năm 2022, chiếm 80% nguồn cung đường toàn cầu. Brazil - nhà sản xuất lớn nhất - thu về 8 tỷ USD/năm từ xuất khẩu mía. Ngoài đường, phụ phẩm từ mía như bã mía được sử dụng làm nhiên liệu sinh học, với 1 tấn bã mía sản xuất được 280 lít ethanol theo nghiên cứu của Đại học São Paulo.

Quy trình trồng mía đạt năng suất tối ưu như thế nào?

Quy trình trồng mía đạt năng suất tối ưu đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ từ khâu giống đến thu hoạch. Nghiên cứu của Viện Mía đường Việt Nam chỉ ra giống mía lai VN84-4137 cho năng suất 120-150 tấn/ha, cao hơn 30% so với giống địa phương. Kỹ thuật trồng hàng kép (1,2m giữa các hàng, 0,4m trong hàng) làm tăng mật độ cây từ 45.000 lên 65.000 cây/ha. Dữ liệu từ Tổ chức Lương thực Thế giới (FAO) khuyến cáo bón phân NPK theo tỷ lệ 100-50-150 kg/ha kết hợp tưới nhỏ giọt giúp tăng hàm lượng đường saccharose lên 12-15%.

Công nghệ chế biến mía hiện đại có gì đột phá?

Công nghệ chế biến mía hiện đại đã có những bước đột phá trong chiết xuất và tận dụng phụ phẩm. Hệ thống ép khuếch tán (diffusion) của hãng BMA (Đức) nâng cao hiệu suất ép từ 92% lên 97%, theo báo cáo của Hiệp hội Mía đường Quốc tế (ISSCT). Công nghệ lọc màng nano tại nhà máy đường Mitr Phol (Thái Lan) giảm 20% năng lượng tiêu thụ so với phương pháp truyền thống. Đặc biệt, quy trình biorefinery cho phép tận dụng 100% thân mía: 30% làm đường, 60% sản xuất ethanol và 10% làm ván ép từ bã mía.

Tác động môi trường của ngành mía đường ra sao?

Ngành mía đường gây tác động môi trường đáng kể nhưng có thể giảm thiểu bằng công nghệ xanh. Nghiên cứu của Đại học Queensland (Úc) chỉ ra 1 tấn mía ép thải 250kg bã mía và 4m³ nước thải. Tuy nhiên, mô hình "nhà máy xanh" tại Brazil (Usina São Martinho) đã tái sử dụng 100% nước thải và phát điện từ bã mía đáp ứng 300% nhu cầu năng lượng của nhà máy. Chương trình Bonsucro chứng nhận 22% sản lượng mía toàn cầu đạt chuẩn bền vững về giảm phát thải CO2 và bảo tồn đa dạng sinh học.

Tiềm năng phát triển cây mía trong tương lai?

Tiềm năng phát triển cây mía trong tương lai tập trung vào giống siêu năng suất và ứng dụng công nghệ sinh học. Dự án MAGIC (Úc) đang phát triển giống mía C4 có khả năng quang hợp gấp đôi nhờ enzyme PEP carboxylase, dự kiến tăng sản lượng đường 40% vào năm 2030. Công ty Syngenta thử nghiệm thành công mía biến đổi gen kháng sâu đục thân tại Indonesia, giảm 75% lượng thuốc trừ sâu. Xu hướng mía hữu cơ cũng tăng trưởng 15%/năm tại EU theo báo cáo của FiBL, đáp ứng nhu cầu thực phẩm sạch toàn cầu.

Kết luận: Vì sao cây mía giữ vị thế chiến lược?

Cây mía giữ vị thế chiến lược do đáp ứng đồng thời nhu cầu lương thực, năng lượng và phát triển bền vững. Dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy ngành mía đường tạo việc làm cho 12 triệu nông dân toàn cầu, đóng góp 2,5% GDP nông nghiệp thế giới. Với công nghệ tiên tiến, mỗi tấn mía ngày nay không chỉ sản xuất 100kg đường mà còn 35 lít xăng sinh học và 150kWh điện. Sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới đang biến cây mía thành "nhà máy xanh" đa năng, mở ra kỷ nguyên phát triển bền vững cho ngành nông nghiệp nhiệt đới.

Xem thêm: cây mắt nai