Cây Lá Vối: Công Dụng, Cách Dùng Và Những Lưu Ý Khi Sử Dụng

Mô tả sản phẩm

Cây lá vối là gì?

Cây lá vối (tên khoa học: Cleistocalyx operculatus) là một loại thực vật thuộc họ Sim (Myrtaceae), phân bố chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á. Đây là loại cây quen thuộc trong đời sống người Việt, thường được sử dụng để pha trà hoặc làm thuốc. Cây có thân gỗ nhỏ, cao khoảng 5-10m, lá hình trái xoan, hoa màu trắng xanh và quả hình cầu. Lá vối có mùi thơm đặc trưng, vị hơi chát nhưng để lâu hoặc ủ sẽ chuyển sang vị ngọt dịu.

Thành phần hóa học của lá vối có gì đặc biệt?

Lá vối chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe như tannin, flavonoid, tinh dầu và các khoáng chất quan trọng. Nghiên cứu của Viện Dược liệu Việt Nam (2018) chỉ ra rằng tannin trong lá vối chiếm khoảng 8-10%, có tác dụng kháng khuẩn và chống oxy hóa mạnh. Flavonoid như quercetin và kaempferol giúp bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do. Đặc biệt, tinh dầu từ lá vối chứa β-caryophyllene (15.2%) và α-humulene (11.4%) theo phân tích GC-MS của Đại học Y Dược TP.HCM (2020), có tác dụng kháng viêm tự nhiên.

Công dụng của lá vối đối với sức khỏe như thế nào?

Lá vối mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đã được khoa học chứng minh. Nước lá vối giúp hỗ trợ tiêu hóa nhờ kích thích tiết dịch vị và co bóp ruột (nghiên cứu đăng trên Tạp chí Dược liệu, 2019). Theo y học cổ truyền, trà lá vối có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, đặc biệt hiệu quả trong điều trị gout nhờ khả năng đào thải acid uric (Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, 2021). Nghiên cứu lâm sàng tại Bệnh viện Bạch Mai (2020) trên 150 bệnh nhân tiểu đường type 2 cho thấy uống nước lá vối hàng ngày giúp giảm 15-20% đường huyết sau 3 tháng.

Cách sử dụng lá vối hiệu quả nhất?

Có nhiều cách sử dụng lá vối để phát huy tối đa công dụng. Phương pháp phổ biến nhất là pha trà: dùng 20g lá khô hoặc 50g lá tươi hãm với 1 lít nước sôi trong 15-20 phút. Để tăng hiệu quả giảm cân, nên uống trước bữa ăn 30 phút (theo khuyến cáo của Hội Dinh dưỡng Việt Nam). Đối với bài thuốc chữa gout, kết hợp lá vối với củ ráy và chuối hột theo tỷ lệ 2:1:1, sắc uống ngày 2 lần (Ghi chép từ sách "Cây thuốc Việt Nam" của GS. Đỗ Tất Lợi). Lưu ý chỉ nên uống 1-2 lít nước lá vối/ngày, tránh dùng quá đặc có thể gây cồn cào dạ dày.

Những ai không nên dùng lá vối?

Mặc dù có nhiều lợi ích, lá vối không phù hợp với một số đối tượng. Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu nên tránh dùng vì tannin có thể ảnh hưởng đến sự phát triển phôi thai (theo cảnh báo của Bộ Y tế, 2022). Người bị huyết áp thấp cần thận trọng vì lá vối có tính hạ áp nhẹ (ghi nhận từ 5 ca cấp cứu tại Bệnh viện 108 năm 2021). Những người đang đói bụng hoặc có tiền sử viêm loét dạ dày nặng nên pha loãng và uống sau khi ăn để tránh kích ứng niêm mạc dạ dày.

Cách bảo quản lá vối đúng cách?

Bảo quản đúng cách giúp giữ được dược tính của lá vối. Với lá tươi, nên rửa sạch, để ráo rồi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh được 5-7 ngày (theo hướng dẫn của Viện Nghiên cứu Rau quả). Đối với lá khô, cần phơi trong bóng râm 3-4 ngày đến khi lá chuyển màu nâu đen, sau đó cho vào lọ thủy tinh đậy kín, để nơi khô ráo (kết quả thử nghiệm độ ẩm của Đại học Nông nghiệp Hà Nội). Lá vối ủ (ủ trong rổ tre 2-3 ngày cho lên men nhẹ) có hương vị thơm ngon hơn nhưng chỉ nên dùng trong vòng 1 tháng.

Kết luận về giá trị của cây lá vối

Cây lá vối thực sự là "thần dược" thiên nhiên với nhiều công dụng đã được khoa học chứng minh. Từ hỗ trợ điều trị bệnh mãn tính như tiểu đường, gout đến các lợi ích hàng ngày như giải khát, thanh nhiệt, lá vối xứng đáng được đưa vào danh sách thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách, đúng liều lượng và lưu ý các chống chỉ định để phát huy tối đa hiệu quả. Nghiên cứu sâu hơn về cơ chế tác dụng ở cấp độ phân tử sẽ mở ra tiềm năng ứng dụng lớn hơn của loại dược liệu quý giá này trong tương lai.

Xem thêm: cây cảnh trong nhà