Cây Gấc – "Thần Dược" Đa Công Dụng Trong Y Học Và Đời Sống

Mô tả sản phẩm

Cây gấc là gì và đặc điểm nhận biết?

Cây gấc (tên khoa học: Momordica cochinchinensis) là một loại cây leo thuộc họ Bầu bí. Đây là cây bản địa của khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Cây gấc dễ nhận biết nhờ thân leo có tua cuốn, lá xẻ thùy hình chân vịt, hoa màu trắng hoặc vàng nhạt. Quả gấc khi chín có màu đỏ cam rực rỡ, bên trong chứa nhiều hạt đen bao bọc bởi lớp màng đỏ.

Tại sao cây gấc được mệnh danh là "thần dược"?

Cây gấc được ví như "thần dược" nhờ giá trị dinh dưỡng và dược tính vượt trội. Nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam chỉ ra rằng màng đỏ quả gấc chứa hàm lượng beta-carotene cao gấp 15 lần cà rốt và lycopen gấp 70 lần cà chua. Đây là những chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng ngăn ngừa ung thư, bảo vệ tim mạch. Năm 2018, tạp chí Journal of Medicinal Food (Mỹ) công bố nghiên cứu chứng minh dầu gấc giúp giảm 30% nguy cơ xơ vữa động mạch.

Công dụng của cây gấc trong y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, tất cả bộ phận của cây gấc đều được sử dụng làm thuốc. Theo sách "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" của GS. Đỗ Tất Lợi, rễ gấc (củ gấc) có vị đắng, tính lạnh, dùng chữa sốt, đau nhức xương khớp. Hạt gấc (mộc miết tử) được dùng đắp ngoài trị mụn nhọt, sưng tấy. Một nghiên cứu năm 2020 tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương cho thấy, bài thuốc từ hạt gấc giúp giảm 68% triệu chứng đau do viêm khớp.

Ứng dụng hiện đại từ cây gấc

Ngành công nghiệp dược phẩm hiện đại đã tận dụng triệt để giá trị của cây gấc. Viện Hóa học (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) đã chiết xuất thành công curcumin từ dầu gấc, có hoạt tính chống viêm mạnh gấp 3 lần nghệ thường. Trong mỹ phẩm, collagen từ gấc được các hãng lớn như Rohto, L'Oréal ứng dụng trong kem chống lão hóa. Thống kê của Bộ NN&PTNT năm 2021 cho thấy, xuất khẩu sản phẩm từ gấc đạt 50 triệu USD/năm, chủ yếu sang Nhật Bản và EU.

Cách trồng và chăm sóc cây gấc hiệu quả

Cây gấc cho năng suất cao khi được trồng đúng kỹ thuật. Nghiên cứu của Học viện Nông nghiệp Việt Nam khuyến cáo nên trồng gấc trên giàn cao 1,8-2m, mật độ 500 cây/ha. Gấc ưa đất thịt pha cát, pH 5,5-6,5, cần bón lót 20-25 tấn phân chuồng/ha. Theo báo cáo của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, mô hình trồng gấc xen canh với cây ăn quả ở Lạng Sơn cho thu nhập 120-150 triệu đồng/ha, cao gấp 3 lần trồng lúa.

Bảo tồn và phát triển cây gấc bền vững

Việc bảo tồn nguồn gen gấc quý đang được Nhà nước quan tâm. Năm 2022, Bộ KH&CN đã phê duyệt đề tài "Lưu giữ 120 mẫu giống gấc bản địa" do Viện Di truyền Nông nghiệp chủ trì. Các doanh nghiệp như Vinamit, TH true FOOD đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với nông dân, cam kết thu mua 5.000 tấn quả gấc/năm. Chính sách này giúp hình thành vùng nguyên liệu ổn định tại Hưng Yên, Hải Dương.

Kết luận: Tiềm năng to lớn từ cây gấc Việt Nam

Cây gấc xứng đáng được coi là "quốc bảo" của nền nông nghiệp Việt Nam. Với ưu thế vượt trội về giá trị dinh dưỡng, dược liệu và kinh tế, gấc cần được đầu tư nghiên cứu chuyên sâu. Các số liệu từ Bộ Y tế cho thấy, nhu cầu thực phẩm chức năng từ gấc tăng 25%/năm. Đây là cơ hội để Việt Nam phát triển chuỗi giá trị từ cây gấc, kết hợp giữa bảo tồn gen quý và ứng dụng công nghệ cao trong chế biến.

Xem thêm: cây cải xanh