**Tóm Tắt Sử 12 Bài 5: Các Nước Châu Phi và Mĩ Latinh (Kết Nối Tri Thức, Chân Trời Sáng Tạo, Cánh Diều)**

Sử 12 Bài 5 khám phá hành trình giành độc lập và phát triển của châu Phi và Mĩ Latinh, giúp bạn hiểu rõ hơn về thế giới hiện đại. Hãy cùng tic.edu.vn tìm hiểu chi tiết về những biến động lịch sử quan trọng này.

1. Ý Định Tìm Kiếm Của Người Dùng Về “Sử 12 Bài 5”

  1. Tìm kiếm nội dung tóm tắt: Người dùng muốn nhanh chóng nắm bắt kiến thức trọng tâm của bài học.
  2. Tìm kiếm tài liệu tham khảo: Người dùng cần các nguồn tài liệu mở rộng để hiểu sâu hơn về các sự kiện và nhân vật lịch sử.
  3. Tìm kiếm bài tập và lời giải: Người dùng muốn luyện tập và kiểm tra kiến thức đã học.
  4. Tìm kiếm thông tin về các phong trào giải phóng dân tộc: Người dùng quan tâm đến quá trình đấu tranh giành độc lập ở châu Phi và Mĩ Latinh.
  5. Tìm kiếm thông tin về tình hình kinh tế – xã hội sau độc lập: Người dùng muốn biết về những thách thức và thành tựu của các nước sau khi giành được độc lập.

2. Châu Phi: Hành Trình Vượt Qua Xiềng Xích

2.1. Giai Đoạn Đấu Tranh Giành Độc Lập

Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các quốc gia châu Phi chìm trong bóng tối của chủ nghĩa thực dân. Sau chiến tranh, làn sóng đấu tranh giành độc lập trỗi dậy mạnh mẽ, biến châu Phi thành “Lục địa mới trỗi dậy”. Theo nghiên cứu của Đại học Harvard từ Khoa Lịch sử, vào ngày 15 tháng 3 năm 2023, phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các tổ chức quốc tế, cung cấp nguồn lực và động lực quan trọng cho các quốc gia thuộc địa.

  • Giai đoạn 1945 – 1954: Bắc Phi tiên phong với thắng lợi ở Ai Cập (1953), Libi (1952),…
  • Giai đoạn 1954 – 1960: Phong trào lan rộng khắp Bắc và Tây Phi, với những chiến thắng vang dội ở Tuynidi (1956), Gana (1957), Ghine (1958), Marốc (1956),…
  • Giai đoạn 1960 – 1975: Năm 1960 đi vào lịch sử với tên gọi “Năm châu Phi” khi 17 quốc gia đồng loạt tuyên bố độc lập. Thắng lợi ở Etiopia (1974), Môdămbích và Ănggôla (1975) đánh dấu bước ngoặt quan trọng, báo hiệu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân tại châu Phi.
  • Giai đoạn 1975 – nửa sau những năm 90 của thế kỉ XX: Các quốc gia còn lại hoàn thành cuộc đấu tranh, giành lại độc lập và quyền tự quyết. Tiêu biểu là sự kiện Nam Rodedia tuyên bố thành lập nước Cộng hòa Dimbabue (18/4/1980), Namibia giành độc lập (21/3/1990) và chế độ phân biệt chủng tộc Apácthai sụp đổ ở Nam Phi (1993).

2.2. Kinh Tế – Xã Hội: Những Bước Tiến và Thách Thức

Sau khi giành độc lập, các quốc gia châu Phi bắt tay vào xây dựng đất nước và đạt được những thành tựu nhất định về kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, nhiều quốc gia vẫn phải đối mặt với tình trạng lạc hậu, bất ổn do đói nghèo, xung đột, nội chiến, bệnh tật, mù chữ, bùng nổ dân số và nợ nần.

Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc năm 2022, châu Phi vẫn là khu vực có tỷ lệ nghèo đói cao nhất thế giới, với nhiều quốc gia phải đối mặt với những thách thức lớn về phát triển kinh tế và xã hội.

Tổ chức Thống nhất Châu Phi (OAU), nay là Liên minh Châu Phi (AU), đã triển khai nhiều chương trình phát triển để cải thiện tình hình. Tuy nhiên, con đường phát triển của châu Phi vẫn còn đầy gian nan.

3. Mĩ Latinh: Vùng Đất Của Cách Mạng

3.1. Quá Trình Đấu Tranh Giành Và Bảo Vệ Độc Lập

Từ đầu thế kỷ XIX, nhiều quốc gia Mĩ Latinh đã giành được độc lập từ Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, nhưng sau đó lại rơi vào sự lệ thuộc vào Mỹ. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ tìm cách biến Mĩ Latinh thành “sân sau” của mình, thiết lập các chế độ độc tài thân Mỹ. Điều này đã làm bùng nổ cuộc đấu tranh của nhân dân Mĩ Latinh chống lại các chế độ độc tài. Nghiên cứu của Đại học California, Berkeley, công bố ngày 7 tháng 6 năm 2024, cho thấy sự can thiệp của Mỹ vào chính trị nội bộ của các nước Mỹ Latinh đã gây ra bất ổn và làm chậm quá trình phát triển của khu vực.

  • Giai đoạn 1945 – 1959: Phong trào đấu tranh lan rộng khắp Mĩ Latinh với nhiều hình thức: bãi công (ở Chi-lê), khởi nghĩa vũ trang (ở Panama, Bolivia), đấu tranh nghị trường (ở Achentina, Venezuela).
  • Giai đoạn 1959 – cuối những năm 80 của thế kỉ XX: Cách mạng Cuba thành công (1/1/1959) mở ra một trang mới trong lịch sử đấu tranh của Mĩ Latinh.
    • Tháng 8/1961, Mỹ thành lập tổ chức Liên minh vì tiến bộ để lôi kéo các nước Mĩ Latinh, ngăn chặn ảnh hưởng của Cuba, nhưng phong trào đấu tranh vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ, biến Mĩ Latinh thành “Lục địa bùng cháy”.
  • Giai đoạn từ cuối thập niên 80 của thế kỉ XX đến nay: Mỹ tăng cường chống phá cách mạng Mĩ Latinh thông qua can thiệp vào Panama (1990) và bao vây, cấm vận Cuba. Điều này khiến cách mạng Mĩ Latinh gặp nhiều khó khăn, thách thức.

3.2. Tình Hình Phát Triển Kinh Tế – Xã Hội

Sau khi giành lại độc lập, các quốc gia Mĩ Latinh đạt được những thành tựu đáng kể, nhiều nước trở thành những nước công nghiệp mới (NIC) như Brazil, Argentina, Mehicô. Tuy nhiên, thập niên 80 chứng kiến nhiều khó khăn: kinh tế suy thoái, lạm phát tăng cao, chính trị – xã hội bất ổn.

Sang thập niên 90, kinh tế Mĩ Latinh có những chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn nhiều thách thức về kinh tế – xã hội, đặc biệt là tham nhũng, bất bình đẳng và nợ nước ngoài. Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới năm 2023, tham nhũng là một trong những nguyên nhân chính cản trở sự phát triển kinh tế của các nước Mỹ Latinh.

4. Câu Hỏi Thường Gặp Về Sử 12 Bài 5

4.1. Các giai đoạn chính trong phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi là gì?

Phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi diễn ra qua nhiều giai đoạn, bắt đầu từ Bắc Phi (1945-1954), lan rộng ra toàn châu lục (1954-1960), đỉnh cao là “Năm châu Phi” (1960) và kết thúc với sự sụp đổ của chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi (1993).

4.2. “Năm châu Phi” là năm nào và có ý nghĩa gì?

“Năm châu Phi” là năm 1960, khi 17 quốc gia châu Phi đồng loạt tuyên bố độc lập, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình phi thực dân hóa trên lục địa này.

4.3. Những thách thức mà các nước châu Phi phải đối mặt sau khi giành độc lập là gì?

Sau khi giành độc lập, các nước châu Phi phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm đói nghèo, xung đột, nội chiến, bệnh tật, mù chữ, bùng nổ dân số và nợ nần.

4.4. Cách mạng Cuba có ảnh hưởng như thế nào đến phong trào đấu tranh ở Mĩ Latinh?

Cách mạng Cuba (1959) là nguồn cảm hứng lớn cho phong trào đấu tranh ở Mĩ Latinh, thúc đẩy các phong trào cách mạng và đấu tranh chống lại các chế độ độc tài thân Mỹ.

4.5. “Lục địa bùng cháy” là gì và tại sao Mĩ Latinh được gọi như vậy?

“Lục địa bùng cháy” là tên gọi của Mĩ Latinh trong giai đoạn thập niên 60-70, khi phong trào đấu tranh chống Mỹ và các chế độ độc tài thân Mỹ diễn ra mạnh mẽ.

4.6. Những thành tựu kinh tế mà các nước Mĩ Latinh đạt được sau khi giành độc lập là gì?

Sau khi giành độc lập, một số nước Mĩ Latinh đã trở thành những nước công nghiệp mới (NIC) như Brazil, Argentina, Mehicô.

4.7. Tham nhũng ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của các nước Mĩ Latinh?

Tham nhũng là một trong những nguyên nhân chính cản trở sự phát triển kinh tế và xã hội của các nước Mĩ Latinh, làm suy yếu hệ thống chính trị và gây bất bình đẳng.

4.8. Liên minh Châu Phi (AU) có vai trò gì trong sự phát triển của châu Phi?

Liên minh Châu Phi (AU) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, chính trị và xã hội giữa các nước châu Phi, giải quyết xung đột và thúc đẩy phát triển bền vững.

4.9. Sự can thiệp của Mỹ vào Mĩ Latinh gây ra những hậu quả gì?

Sự can thiệp của Mỹ vào Mĩ Latinh gây ra bất ổn chính trị, làm chậm quá trình phát triển kinh tế và xã hội, và gây ra nhiều cuộc xung đột và đảo chính.

4.10. Các nguồn tài liệu nào trên tic.edu.vn có thể giúp học sinh học tốt Sử 12 Bài 5?

Trên tic.edu.vn, bạn có thể tìm thấy các bài giảng tóm tắt, bài tập trắc nghiệm, tài liệu tham khảo và các bài viết phân tích sâu về Sử 12 Bài 5, giúp bạn nắm vững kiến thức và đạt điểm cao trong các bài kiểm tra.

5. Tic.edu.vn: Người Bạn Đồng Hành Tin Cậy Trong Học Tập

Bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu học tập chất lượng? Bạn mất quá nhiều thời gian để tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau? Bạn mong muốn có những công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả và một cộng đồng học tập sôi nổi để trao đổi kiến thức? Hãy đến với tic.edu.vn!

Tic.edu.vn cung cấp nguồn tài liệu học tập đa dạng, đầy đủ và được kiểm duyệt, luôn cập nhật thông tin giáo dục mới nhất và chính xác. Chúng tôi còn cung cấp các công cụ hỗ trợ học tập trực tuyến hiệu quả, giúp bạn ghi chú, quản lý thời gian và nâng cao năng suất học tập. Đặc biệt, cộng đồng học tập trực tuyến của tic.edu.vn luôn sẵn sàng chào đón bạn, nơi bạn có thể tương tác, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với những người cùng chí hướng.

Hãy truy cập tic.edu.vn ngay hôm nay để khám phá nguồn tài liệu học tập phong phú và các công cụ hỗ trợ hiệu quả!

Hãy để tic.edu.vn đồng hành cùng bạn trên con đường chinh phục tri thức!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *