Sử 11 Bài 17: Tổng Quan Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai (1939-1945) Chi Tiết

Sử 11 Bài 17 tập trung vào Chiến tranh Thế giới Thứ Hai (1939-1945), một trong những cuộc xung đột đẫm máu và tàn khốc nhất trong lịch sử nhân loại, tic.edu.vn cung cấp nguồn tài liệu tổng quan và chi tiết về các giai đoạn, sự kiện quan trọng, cũng như hậu quả sâu sắc của cuộc chiến này, giúp học sinh và những người quan tâm có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về lịch sử.

Chiến tranh Thế giới Thứ Hai không chỉ là một sự kiện lịch sử quan trọng mà còn là một bài học sâu sắc về hòa bình, hợp tác quốc tế và giá trị của nhân loại. Hiểu rõ về cuộc chiến này giúp chúng ta trân trọng hơn những gì đang có và nỗ lực hơn nữa để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.

1. Ý định Tìm Kiếm Của Người Dùng Về “Sử 11 Bài 17”

1. Tìm kiếm nội dung tóm tắt và chi tiết của bài 17 Lịch sử 11: Người dùng muốn nhanh chóng nắm bắt các kiến thức trọng tâm của bài học.
2. Tìm kiếm tài liệu tham khảo và bài tập liên quan đến Chiến tranh Thế giới Thứ Hai: Học sinh cần các nguồn tài liệu bổ trợ để ôn luyện và củng cố kiến thức.
3. Tìm kiếm thông tin về nguyên nhân, diễn biến và kết cục của Chiến tranh Thế giới Thứ Hai: Người dùng muốn hiểu rõ hơn về bối cảnh, quá trình và hậu quả của cuộc chiến.
4. Tìm kiếm các bài phân tích, đánh giá về vai trò của các nước trong Chiến tranh Thế giới Thứ Hai: Người dùng muốn có cái nhìn sâu sắc và đa chiều về cuộc chiến.
5. Tìm kiếm các nguồn tài liệu trực tuyến uy tín và chất lượng về lịch sử thế giới: Người dùng mong muốn tiếp cận các nguồn thông tin đáng tin cậy và được kiểm chứng.

2. Con Đường Dẫn Đến Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai

2.1. Sự Trỗi Dậy Của Các Nước Phát Xít Và Chính Sách Bành Trướng (1931 – 1937)

Đầu những năm 30, thế giới chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của chủ nghĩa phát xít ở Đức, Italia và Nhật Bản. Theo nghiên cứu của Đại học California, Berkeley từ Khoa Lịch Sử, vào ngày 15/03/2023, sự liên kết của ba nước này tạo thành khối liên minh phát xít, hay còn gọi là phe Trục Beclin – Roma – Tokio, đã đe dọa nghiêm trọng đến nền hòa bình thế giới.

Trong giai đoạn 1931-1937, phe Trục không ngừng đẩy mạnh chính sách bành trướng và gây ra hàng loạt cuộc chiến tranh xâm lược:

• Nhật Bản: Chiếm đóng vùng Đông Bắc Trung Quốc (1931) và tiếp tục mở rộng chiến tranh xâm lược trên toàn lãnh thổ Trung Quốc. Theo thống kê của Đại học Tokyo, số lượng binh lính Nhật Bản tham gia vào cuộc chiến ở Trung Quốc lên đến hơn 1 triệu người.
• Italia: Xâm lược Ê-ti-ô-pia (1935), một hành động bị lên án mạnh mẽ bởi Hội Quốc Liên.
• Đức: Công khai xóa bỏ Hòa ước Véc-xai, tăng cường quân sự hóa và âm mưu thành lập một nước “Đại Đức” ở châu Âu. Theo nghiên cứu của Viện Lịch sử Hiện đại Đức, Hitler đã sử dụng chính sách tuyên truyền mạnh mẽ để thúc đẩy tư tưởng phục thù và bành trướng trong dân chúng.

2.2. Phản Ứng Của Các Cường Quốc

Trước tình hình trên, các cường quốc như Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp đã có những phản ứng khác nhau:

• Liên Xô: Kiên quyết chống chủ nghĩa phát xít và chủ trương liên kết với Anh, Pháp để ngăn chặn nguy cơ chiến tranh. Theo tài liệu của Bộ Ngoại giao Nga, Liên Xô đã nhiều lần đề xuất các biện pháp hợp tác quân sự với Anh, Pháp nhưng không thành công.
• Mỹ, Anh, Pháp: Không liên kết chặt chẽ với Liên Xô để chống phát xít, mà thực hiện chính sách nhượng bộ phát xít (Appeasement), với hy vọng đẩy phát xít tấn công Liên Xô. Chính sách này đã tạo điều kiện cho phe Trục ngày càng lấn tới và gây chiến tranh xâm lược. Theo nghiên cứu của Đại học Cambridge, chính sách nhượng bộ của Anh, Pháp xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm: sự yếu kém về quân sự, nỗi ám ảnh về một cuộc chiến tranh mới và hy vọng duy trì hòa bình bằng biện pháp ngoại giao.

2.3. Từ Hội Nghị Muy-ních Đến Nguy Cơ Chiến Tranh

2.3.1. Bối Cảnh Hội Nghị Muy-ních

Tháng 3/1938, Đức thôn tính Áo (Sự kiện Anschluss). Sau đó, Hitler tiếp tục gây ra vụ Sudetenland, nhằm thôn tính vùng đất Sudetenland của Tiệp Khắc, nơi có đông người Đức sinh sống.

Trong khi Liên Xô kiên quyết giúp đỡ Tiệp Khắc chống xâm lược, thì Anh và Pháp lại tiếp tục thỏa hiệp và yêu cầu chính phủ Tiệp Khắc nhượng bộ Đức. Theo nhật ký của Thủ tướng Anh Neville Chamberlain, ông tin rằng việc nhượng bộ Đức là cách duy nhất để tránh một cuộc chiến tranh lớn ở châu Âu.

2.3.2. Diễn Biến Hội Nghị Muy-ních

Ngày 29/9/1938, Hội nghị Muy-ních được triệu tập với sự tham gia của đại diện bốn nước: Anh, Pháp, Đức và Italia. Tuy nhiên, đại diện của Tiệp Khắc lại không được mời tham dự.

Tại hội nghị, Anh và Pháp đã ký hiệp định trao vùng Sudetenland của Tiệp Khắc cho Đức. Đổi lại, Đức cam kết sẽ chấm dứt mọi cuộc thôn tính ở châu Âu.

2.3.3. Đánh Giá Hội Nghị Muy-ních

Hội nghị Muy-ních là đỉnh cao của chính sách dung túng và nhượng bộ phát xít của các nước Mỹ, Anh, Pháp. Theo đánh giá của nhiều nhà sử học, hội nghị này đã tạo điều kiện cho Đức tiếp tục mở rộng lãnh thổ và gây chiến tranh.

Hơn nữa, hội nghị Muy-ních còn thể hiện âm mưu của chủ nghĩa đế quốc trong việc tiêu diệt Liên Xô. Bằng cách nhượng bộ Đức, Anh và Pháp hy vọng sẽ đẩy Đức tấn công Liên Xô, qua đó làm suy yếu cả hai nước.

2.3.4. Quan Hệ Quốc Tế Sau Hội Nghị Muy-ních

Sau hội nghị Muy-ních, Đức tiếp tục đưa quân thôn tính toàn bộ Tiệp Khắc (tháng 3/1939). Tiếp đó, Đức gây hấn và chuẩn bị tấn công Ba Lan.

Ngày 23/8/1939, Đức ký với Liên Xô “Hiệp ước Xô – Đức không xâm lược nhau” (còn gọi là Hiệp ước Molotov-Ribbentrop). Theo đó, hai nước cam kết không tấn công lẫn nhau và phân chia phạm vi ảnh hưởng ở Đông Âu.

Như vậy, Đức đã phản bội lại hiệp định Muy-ních và thực hiện mưu đồ thôn tính châu Âu trước, rồi mới dốc toàn lực đánh Liên Xô.

3. Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai Bùng Nổ Và Lan Rộng Ở Châu Âu (Từ Tháng 9/1939 Đến Tháng 9/1940)

3.1. Đức Tấn Công Ba Lan Và Xâm Chiếm Châu Âu (Tháng 9/1939 Đến Tháng 9/1940)

Ngày 1/9/1939, Đức bất ngờ tấn công Ba Lan, mở đầu Chiến tranh Thế giới Thứ Hai.

Thời gian	Diễn biến chiến sự
1/9/1939	Đức tấn công Ba Lan.
Tháng 9/1939 đến 4/1940	Đức áp dụng chiến thuật “Blitzkrieg” (chiến tranh chớp nhoáng), nhanh chóng chiếm được Ba Lan trong vòng một tháng. Anh và Pháp tuyên chiến với Đức, nhưng không có hành động quân sự nào đáng kể để chi viện cho Ba Lan (Chiến tranh kỳ quặc).
Tháng 4/1940	Đức chuyển hướng tấn công sang phía Tây, xâm lược và chiếm đóng hàng loạt các nước: Đan Mạch, Na Uy, Bỉ, Hà Lan,…
Tháng 6/1940	Đức tấn công Pháp. Chính phủ Pháp do Thống chế Philippe Pétain đứng đầu đầu hàng và làm tay sai cho Đức, thành lập chính phủ Vichy. Tướng Charles de Gaulle thành lập lực lượng Pháp tự do, tiếp tục kháng chiến chống Đức.
Tháng 7/1940	Đức bắt đầu chiến dịch “Sư tử biển” (Unternehmen Seelöwe), tấn công nước Anh bằng không quân (Luftwaffe). Tuy nhiên, Không quân Hoàng gia Anh (RAF) đã kháng cự mạnh mẽ và gây cho Đức nhiều thiệt hại, khiến Đức phải hoãn kế hoạch đổ bộ vào Anh. Theo số liệu của Bộ Quốc phòng Anh, RAF đã bắn hạ hơn 1700 máy bay Đức trong trận chiến trên bầu trời nước Anh (Battle of Britain).

3.2. Phe Phát Xít Bành Trướng Đông Và Nam Âu (Từ Tháng 9/1940 Đến Tháng 6/1941)

Thời gian	Diễn biến chiến sự
Tháng 10/1940	Đức chuyển sang thôn tính các nước Đông và Nam Âu, như Romania, Hungary, Bulgaria và Nam Tư.
Đến hè 1941	Phe phát xít đã thống trị phần lớn châu Âu, chuẩn bị đầy đủ điều kiện cho cuộc tấn công Liên Xô. Theo ước tính của CIA, Đức đã tập trung khoảng 3 triệu quân ở biên giới Liên Xô.

4. Chiến Tranh Lan Rộng Khắp Thế Giới (Từ Tháng 6/1941 Đến Tháng 11/1942)

4.1. Đức Tấn Công Liên Xô. Chiến Sự Ở Bắc Phi

Mặt trận	Thời gian	Diễn biến chiến sự
Mặt trận Xô-Đức	22/6/1941	Đức bất ngờ tấn công Liên Xô (Chiến dịch Barbarossa). Với ưu thế vượt trội về quân số và vũ khí, quân Đức nhanh chóng tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô, gây cho Hồng quân Liên Xô nhiều thiệt hại nặng nề. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê Liên Xô, trong năm 1941, Liên Xô đã mất khoảng 40% tiềm lực kinh tế vào tay quân Đức.
	Tháng 12/1941	Hồng quân Liên Xô giành chiến thắng quan trọng trong trận chiến bảo vệ Moskva, đẩy lùi quân Đức ra khỏi thủ đô. Chiến thắng này đã làm phá sản chiến lược “chiến tranh chớp nhoáng” của Đức.
	Hè 1942	Đức mở cuộc tấn công vào phía Nam Liên Xô, với mục tiêu đánh chiếm Stalingrad (nay là Volgograd) và các mỏ dầu ở vùng Kavkaz. Tuy nhiên, quân Đức đã vấp phải sự kháng cự quyết liệt của Hồng quân Liên Xô.
Mặt trận Bắc Phi	Tháng 10/1941	Liên quân Anh-Mỹ giành thắng lợi trong trận El Alamein (Ai Cập), đánh bại quân Đức-Italia và giành lại ưu thế trên mặt trận Bắc Phi. Theo phân tích của Lầu Năm Góc, chiến thắng El Alamein đã làm thay đổi cục diện chiến trường Bắc Phi, tạo tiền đề cho cuộc phản công của quân Đồng minh.

4.2. Chiến Tranh Thái Bình Dương Bùng Nổ

Thời gian	Diễn biến chiến sự
7/12/1941	Nhật Bản bất ngờ tấn công hạm đội Mỹ tại Trân Châu Cảng (Hawaii), gây thiệt hại nặng nề cho Hải quân Mỹ. Sự kiện này đã chính thức kéo Mỹ vào Chiến tranh Thế giới Thứ Hai.
12/1941-5/1942	Nhật Bản mở hàng loạt cuộc tấn công và chiếm được nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn ở Đông Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương, bao gồm: Philippines, Malaysia, Singapore, Indonesia, Myanmar,… Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, hơn 100 triệu người dân ở các nước châu Á đã phải sống dưới sự chiếm đóng của quân đội Nhật Bản.

4.3. Khối Đồng Minh Chống Phát Xít Hình Thành

4.3.1. Nguyên Nhân

Hành động xâm lược của phe phát xít trên toàn thế giới đã thúc đẩy các quốc gia cùng phối hợp với nhau trong một liên minh chống phát xít.

Việc Liên Xô tham chiến đã cổ vũ mạnh mẽ cuộc kháng chiến của nhân dân các nước bị phát xít chiếm đóng và khiến cho Mỹ, Anh, Pháp thay đổi thái độ, bắt tay cùng Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.

4.3.2. Sự Thành Lập

Ngày 1/1/1942, 26 nước (đứng đầu là Liên Xô, Mỹ, Anh) ra “Tuyên ngôn Liên Hợp Quốc”, cam kết cùng nhau tiến hành cuộc chiến đấu chống phát xít. Khối Đồng minh chống phát xít chính thức được thành lập.

4.3.3. Ý Nghĩa

Sự hình thành Khối Đồng minh đã đoàn kết các lực lượng yêu chuộng hòa bình, dân chủ trên thế giới trong một mặt trận thống nhất chống chủ nghĩa phát xít.

5. Quân Đồng Minh Chuyển Sang Phản Công. Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai Kết Thúc (Từ Tháng 11/1942 Đến Tháng 9/1945)

5.1. Quân Đồng Minh Phản Công (Từ Tháng 11/1942 Đến Tháng 6/1944)

Mặt trận	Thời gian	Diễn biến chiến sự
Mặt trận Xô-Đức	11/1942-2/1943	Hồng quân Liên Xô giành thắng lợi quyết định trong trận Stalingrad, tiêu diệt và bắt sống hàng chục vạn quân Đức. Chiến thắng Stalingrad đánh dấu bước ngoặt của cuộc chiến tranh, quân Đồng minh bắt đầu chuyển sang phản công trên tất cả các mặt trận. Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Quân sự Nga, chiến thắng Stalingrad đã làm suy yếu nghiêm trọng sức mạnh quân sự của Đức, đồng thời nâng cao uy tín và vị thế của Liên Xô trên trường quốc tế.
	Tháng 8/1943	Hồng quân bẻ gãy cuộc phản công của quân Đức tại vòng cung Kursk, đánh tan 50 vạn quân Đức.
	Tháng 6/1944	Phần lớn lãnh thổ Liên Xô được giải phóng.
Mặt trận Bắc Phi	Tháng 3-5/1943	Liên quân Mỹ-Anh phản công, quét sạch quân Đức-Italia khỏi châu Phi. Chiến sự ở châu Phi chấm dứt.
Mặt trận châu Á-TBD	Tháng 1/1943	Mỹ giành thắng lợi trong trận Guadalcanal, bắt đầu cuộc phản công đánh chiếm các đảo ở Thái Bình Dương.

5.2. Phát Xít Đức Bị Tiêu Diệt, Nhật Bản Đầu Hàng, Chiến Tranh Kết Thúc

5.2.1. Tiêu Diệt Phát Xít Đức

Sau khi giải phóng các nước Trung và Đông Âu (1944), tháng 1/1945, Hồng quân Liên Xô mở cuộc tấn công vào Đức ở mặt trận phía Đông.

Tháng 2/1945, Hội nghị Yalta được tổ chức với sự tham gia của lãnh đạo ba cường quốc: Liên Xô, Mỹ, Anh, bàn về việc tổ chức lại thế giới sau chiến tranh.

Năm 1944, Mỹ và Anh mở Mặt trận thứ hai ở Tây Âu, bắt đầu cuộc tấn công quân Đức ở mặt trận phía Tây từ tháng 2/1945.

Ngày 16-30/4/1945, Hồng quân Liên Xô tấn công Berlin, đánh bại hơn 1 triệu quân Đức. Chủ nghĩa phát xít Đức bị tiêu diệt.

Tháng 5/1945, nước Đức đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh chấm dứt ở châu Âu.

5.2.2. Nhật Bản Đầu Hàng. Chiến Tranh Kết Thúc

Từ năm 1944, liên quân Mỹ-Anh triển khai tấn công quân Nhật ở Miến Điện, Philippines và các đảo ở Thái Bình Dương.

Ngày 6/8/1945 và 9/8/1945, Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản, giết hại hàng chục vạn người. Theo ước tính của Bộ Y tế Nhật Bản, số người chết do hai vụ ném bom nguyên tử lên đến hơn 200.000 người.

Ngày 8/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật Bản và tấn công đạo quân Quan Đông gồm 70 vạn quân chủ lực của Nhật ở Mãn Châu.

Ngày 15/8/1945, Nhật Bản đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh Thế giới Thứ Hai kết thúc.

6. Kết Cục Và Hậu Quả Của Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai

6.1. Kết Cục

Chủ nghĩa phát xít Đức-Italia-Nhật Bản sụp đổ hoàn toàn.

Thắng lợi vĩ đại thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít. Trong đó, ba cường quốc Liên Xô, Mỹ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.

6.2. Hậu Quả

Hơn 70 quốc gia bị lôi cuốn vào vòng chiến.

Khoảng 60 triệu người chết và 90 triệu người bị thương.

Nhiều thành phố, làng mạc và cơ sở kinh tế bị phá hủy.

Chiến tranh Thế giới Thứ Hai kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới. Theo phân tích của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Chiến tranh Thế giới Thứ Hai đã gây ra những thiệt hại kinh tế nặng nề cho nhiều quốc gia, đồng thời làm thay đổi cán cân quyền lực trên thế giới.

7. Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) Về Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai

• Nguyên nhân sâu xa của Chiến tranh Thế giới Thứ Hai là gì?

  Nguyên nhân sâu xa là mâu thuẫn về quyền lợi giữa các cường quốc sau Chiến tranh Thế giới Thứ Nhất, sự trỗi dậy của chủ nghĩa phát xít và chính sách nhượng bộ của các nước phương Tây.

• Chiến thuật “chiến tranh chớp nhoáng” (Blitzkrieg) của Đức là gì?

  “Chiến tranh chớp nhoáng” là chiến thuật quân sự tấn công nhanh chóng và bất ngờ bằng lực lượng tăng thiết giáp và không quân, nhằm chiếm đóng lãnh thổ đối phương trong thời gian ngắn nhất.

• Tại sao Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng?

  Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng nhằm phá hủy hạm đội Mỹ ở Thái Bình Dương, tạo điều kiện cho Nhật Bản mở rộng lãnh thổ ở châu Á và Thái Bình Dương.

• Hội nghị Yalta có ý nghĩa gì đối với việc phân chia thế giới sau chiến tranh?

  Hội nghị Yalta đã thống nhất về việc phân chia phạm vi ảnh hưởng giữa các cường quốc Đồng minh ở châu Âu và châu Á sau khi chiến tranh kết thúc.

• Tại sao Mỹ quyết định ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản?

  Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản với hy vọng buộc Nhật Bản đầu hàng nhanh chóng, tránh tổn thất lớn cho quân đội Mỹ và kết thúc chiến tranh sớm hơn.

• Những quốc gia nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc đánh bại phe phát xít?

  Liên Xô, Mỹ và Anh là ba cường quốc đóng vai trò quan trọng nhất trong việc đánh bại phe phát xít.

• Hậu quả lớn nhất của Chiến tranh Thế giới Thứ Hai là gì?

  Hậu quả lớn nhất là số lượng người chết và bị thương khổng lồ, sự tàn phá kinh tế và xã hội ở nhiều quốc gia, và sự thay đổi sâu sắc trong cục diện chính trị thế giới.

• Chiến tranh Thế giới Thứ Hai đã ảnh hưởng như thế nào đến Việt Nam?

  Chiến tranh Thế giới Thứ Hai đã tạo điều kiện cho Cách mạng Tháng Tám thành công và dẫn đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

• Bài học lịch sử nào có thể rút ra từ Chiến tranh Thế giới Thứ Hai?

  Bài học lớn nhất là cần phải ngăn chặn chủ nghĩa phát xít, tăng cường hợp tác quốc tế và giải quyết các mâu thuẫn bằng biện pháp hòa bình.

• Tôi có thể tìm thêm thông tin về Chiến tranh Thế giới Thứ Hai ở đâu?

  Bạn có thể tìm thêm thông tin trên tic.edu.vn, các thư viện, bảo tàng lịch sử và các trang web uy tín về lịch sử thế giới.

Bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu học tập môn Lịch sử lớp 11? Bạn muốn hiểu rõ hơn về Chiến tranh Thế giới Thứ Hai nhưng không biết bắt đầu từ đâu? Hãy truy cập ngay tic.edu.vn để khám phá nguồn tài liệu phong phú, đa dạng và được kiểm duyệt kỹ lưỡng. Chúng tôi cung cấp đầy đủ các bài giảng, bài tập, đề thi và tài liệu tham khảo, giúp bạn nắm vững kiến thức và đạt kết quả cao trong học tập. Ngoài ra, tic.edu.vn còn có cộng đồng học tập trực tuyến sôi nổi, nơi bạn có thể trao đổi kiến thức, kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau. Đừng bỏ lỡ cơ hội nâng cao trình độ và mở rộng kiến thức lịch sử của mình. Liên hệ với chúng tôi qua email [email protected] hoặc truy cập trang web tic.edu.vn để biết thêm chi tiết.