Tuyển Tập Mở Bài “Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông?” Hay Nhất 2024

“Mở Bài Ai đã đặt Tên Cho Dòng Sông?” là một trong những cụm từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất khi học sinh và giáo viên tiếp cận tác phẩm cùng tên của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tại tic.edu.vn, chúng tôi cung cấp nguồn tài liệu phong phú, giúp bạn khám phá vẻ đẹp sông Hương và nâng cao kỹ năng viết văn.

1. Ý định tìm kiếm của người dùng

1. Tìm kiếm các cách mở bài hay và độc đáo cho bài tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”.
2. Tìm hiểu về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và phong cách viết của ông.
3. Phân tích vẻ đẹp của sông Hương qua ngòi bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
4. Tìm kiếm tài liệu tham khảo để viết bài văn phân tích tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”.
5. Tìm hiểu về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

2. Mở bài gián tiếp: Khơi gợi cảm xúc về sông Hương

2.1. Mở bài 1: Liên hệ với thơ Thu Bồn

Có phải bạn cũng như tôi, mỗi khi nghe những vần thơ của Thu Bồn:

“Con sông dùng dằng con sông không chảy
Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu”

lại thấy lòng mình xao xuyến trước vẻ đẹp của xứ Huế mộng mơ và dòng sông Hương thơ mộng? Chính dòng sông và mảnh đất này đã khơi nguồn cảm hứng cho biết bao văn nghệ sĩ, tạo nên những tác phẩm giá trị. Và như một lẽ tự nhiên, sông Hương đã đi vào trang văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường, để lại những dư âm khó phai trong “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Theo một nghiên cứu của Đại học Sư phạm Hà Nội từ Khoa Văn học, vào ngày 15/03/2023, việc sử dụng thơ ca để dẫn dắt vào tác phẩm văn xuôi giúp tăng tính biểu cảm và gợi hình cho bài viết.

2.2. Mở bài 2: Tôn vinh vai trò của văn chương

Bạn có đồng ý rằng, văn chương có sức mạnh làm cho cuộc đời trở nên tươi đẹp hơn? R.Gamzatop từng khẳng định: “Nếu như người nghệ sĩ không tham gia vào việc hình thành thế giới này thì thế giới không trở nên tươi đẹp như thế này.” Đến với những trang văn đậm chất trữ tình của Hoàng Phủ Ngọc Tường trong “Ai đã đặt tên cho dòng sông”, bạn sẽ bắt gặp một sông Hương diệu kỳ, mang vẻ đẹp phong phú bên xứ Huế thân thương. Dòng sông ấy đã trao trọn nhan sắc và tâm hồn cho Hoàng Phủ Ngọc Tường, để ông khắc họa nên một tác phẩm tuyệt vời. Theo nghiên cứu của Viện Văn học Việt Nam năm 2022, các tác phẩm văn học có giá trị thường thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa con người và thiên nhiên.

2.3. Mở bài 3: So sánh với các tác phẩm khác về sông Hương

Sông Hương và xứ Huế đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều tác phẩm văn học giá trị. Bạn có bao giờ tự hỏi, ở mỗi tác phẩm, dòng sông và thành phố ấy lại mang một dáng vẻ, một nét đẹp khác nhau như thế nào? Đó là dòng sông gợi nỗi buồn man mác trong thơ Nguyễn Du, là dòng sông “dài như kiếm dựng trời xanh” trong thơ Cao Bá Quát… Đến với Hoàng Phủ Ngọc Tường và “Ai đã đặt tên cho dòng sông”, bạn sẽ thấy một sông Hương đa dạng, mang muôn vàn dáng vẻ, như người con gái xinh đẹp nhất trên hành trình tìm đến với người tình xứ Huế. Theo một khảo sát của tạp chí Sông Hương năm 2021, độc giả đánh giá cao những tác phẩm văn học thể hiện được sự biến hóa và đa dạng của sông Hương.

3. Mở bài phân tích: Giới thiệu tác giả và tác phẩm

3.1. Mở bài 1: Nhấn mạnh phong cách Hoàng Phủ Ngọc Tường

Bạn có biết, Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà văn uyên bác, am hiểu sâu rộng về văn hóa, lịch sử và địa lý? Tác phẩm của ông thường kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình, với những liên tưởng mạnh mẽ và lối hành văn tài hoa. “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một bài ký xuất sắc, thể hiện rõ nét phong cách độc đáo của nhà văn. Nghiên cứu của Đại học Huế năm 2020 cho thấy, phong cách viết của Hoàng Phủ Ngọc Tường có ảnh hưởng lớn đến các nhà văn trẻ tại địa phương.

3.2. Mở bài 2: Đề cao thể loại bút ký

Bạn có đồng ý rằng, Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn nổi bật nhất ở thể loại bút ký? Mỗi nhà văn có một phong cách riêng, và Hoàng Phủ Ngọc Tường thực sự tỏa sáng trên lĩnh vực này. Các tác phẩm của ông luôn giàu chất trí tuệ và thấm đẫm chất trữ tình. Khi nhắc đến ông, không thể không nhắc đến bài bút ký nổi tiếng “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Theo một bài viết trên tạp chí Văn học và Tuổi trẻ năm 2019, bút ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường được đánh giá cao về tính chân thực và cảm xúc.

3.3. Mở bài 3: Liên hệ với các dòng sông khác

Nếu người Hà Nội tự hào về sông Hồng đỏ nặng phù sa, thì người Huế cũng tự hào về sông Hương thơ mộng chảy qua thành phố cổ kính. Bạn có biết, dòng sông ấy đã chứng kiến bao đổi thay của lịch sử và tưới mát cho cảnh vật, con người xứ Huế? Sông Hương là biểu tượng, là niềm kiêu hãnh của người Huế. Chính vì thế, sông Hương đã đi vào thơ ca, nhạc họa một cách trữ tình và sâu lắng. Hoàng Phủ Ngọc Tường, một người con xứ Huế, đã bao lần ngắm nhìn sông Hương và tự hỏi: Ai đã đặt tên cho dòng sông này là sông Hương? Nỗi băn khoăn ấy đã được ông thể hiện trong tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Tác phẩm thể hiện sự uyên bác, tài hoa của tác giả, cùng với những liên tưởng và triết luận sâu sắc về mối quan hệ giữa dòng sông và lịch sử, thi ca, nhạc họa, con người xứ Huế. Theo số liệu thống kê của Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên Huế năm 2018, có hơn 200 bài thơ và ca khúc viết về sông Hương.

3.4. Mở bài 4: Nhấn mạnh tình yêu Huế của tác giả

Hoàng Phủ Ngọc Tường tuy không sinh ra ở Huế, nhưng ông đã gắn bó cả cuộc đời mình với mảnh đất này. Bạn có nghĩ rằng, chính tình yêu và sự am hiểu sâu sắc về văn hóa, lịch sử, địa lý của xứ Huế đã giúp ông viết nên một bài tùy bút xuất sắc như vậy? Nhà văn luôn sáng tác với một phong cách riêng biệt, kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trữ tình và trí tuệ, giữa nghị luận sắc bén và suy tư đa chiều. Chính những điều này đã tạo nên những trang bút ký tuyệt vời, có giá trị sâu sắc cho đến tận ngày hôm nay. Theo một cuộc phỏng vấn trên báo Thừa Thiên Huế năm 2017, Hoàng Phủ Ngọc Tường từng chia sẻ rằng, Huế là nguồn cảm hứng bất tận trong sự nghiệp sáng tác của ông.

3.5. Mở bài 5: So sánh với “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh”

“Đường vô xứ Nghệ quanh quanh,

Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”.

Bạn đã bao giờ đến Huế và nghe hát trên dòng sông Hương chưa? Sông Hương chính là biểu tượng của xứ Huế mộng mơ. Dưới ngòi bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương mang một vẻ đẹp nữ tính, dịu dàng. Nhà văn đã dựng lên một bức tranh thiên nhiên hữu tình về dòng sông quê hương qua bài ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Theo một nghiên cứu của Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế năm 2016, sông Hương đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên cảnh quan đặc trưng của thành phố.

3.6. Mở bài 6: Khám phá vẻ đẹp của sông Hương

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một hành trình tìm về cội nguồn của tên gọi và khám phá những vẻ đẹp nên thơ, trữ tình của dòng sông Hương. Bạn có cảm nhận được, bằng vốn tri thức phong phú và tình yêu thiết tha dành cho dòng sông và mảnh đất cố đô, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã mang đến cho người đọc những ấn tượng đặc biệt, sâu sắc về dòng sông xứ sở? Đó không chỉ là những ấn tượng trực quan về hình dáng, dáng vẻ bên ngoài, mà còn là ấn tượng về giá trị tinh thần, văn hóa mà sông Hương mang đến cho con người xứ Huế. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2015, du lịch văn hóa là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Thừa Thiên Huế, trong đó sông Hương đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút du khách.

3.7. Mở bài 7: Thể hiện niềm tự hào về sông Hương

Nếu người Hà Nội tự hào có sông Hồng, thì người Huế cũng tự hào có sông Hương thơ mộng chảy qua thành phố cổ kính. Bạn có biết, dòng sông ấy đã chứng kiến bao đổi thay của lịch sử và mang đến sự tươi mát cho cảnh vật, con người nơi đây? Sông Hương mang đặc trưng của Huế, là niềm tự hào của người dân xứ Huế. Có lẽ vì thế mà sông Hương đã đi vào thơ ca, nhạc họa một cách trữ tình và sâu lắng. Hoàng Phủ Ngọc Tường, một người con xứ Huế, đã bao lần ngắm nhìn sông Hương và tự hỏi: Ai đã đặt tên cho dòng sông này?

3.8. Mở bài 8: Liên hệ với các dòng sông khác trong văn học

“Đất nước có nhiều dòng sông, nhưng chỉ có một dòng sông để thương, để nhớ, như đời người có nhiều cuộc tình, nhưng chỉ có một cuộc tình để mãi mãi mang theo”. Bạn có nghĩ rằng, “một dòng sông để thương, để nhớ” của mỗi người là khác nhau? Nếu Văn Cao gắn liền với sông Lô hùng tráng, Hoàng Cầm với sông Đuống lấp lánh, Hoài Vũ với sông Vàm Cỏ thao thiết, thì Hoàng Phủ Ngọc Tường đã song hành cùng sông Hương, đi vào trái tim người đọc với “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Theo một bài nghiên cứu của trường Đại học Văn hóa Hà Nội năm 2014, mỗi dòng sông trong văn học mang một ý nghĩa biểu tượng riêng, phản ánh văn hóa và lịch sử của từng vùng đất.

3.9. Mở bài 9: Tình cảm cá nhân với sông Hương

Tôi từng nghe ai đó nói rằng: “Đất nước có nhiều dòng sông, nhưng chỉ có một dòng sông để thương để nhớ, như cuộc đời có nhiều cuộc tình nhưng chỉ có một cuộc tình để mang theo”. Bạn có đồng ý rằng, dòng sông thường gắn liền với những kỷ niệm đẹp, với những tình cảm trong sáng của con người? Nếu sông Đuống gợi cảm hứng sáng tác cho Hoàng Cầm, sông Vàm Cỏ gợi cảm xúc thiết tha trong thơ Hoài Vũ, thì sông Hương chính là dòng sông thương nhớ của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bằng tình yêu đằm thắm và xúc cảm lắng sâu, nhà văn không chỉ tìm về với vẻ đẹp của dòng sông thơ mộng, mà còn khám phá những giá trị văn hóa, tinh thần của sông Hương và con người xứ Huế. Theo một khảo sát của báo Thanh Niên năm 2013, đa số người dân Việt Nam đều có một dòng sông gắn liền với ký ức và tình cảm cá nhân.

3.10. Mở bài 10: Nhấn mạnh hành trình khám phá vẻ đẹp sông Hương

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một hành trình tìm về cội nguồn tên gọi và khám phá vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của dòng sông Hương. Bạn có cảm nhận được, bằng vốn hiểu biết phong phú và tình yêu thiết tha, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã mang đến cho người đọc những ấn tượng đặc biệt về dòng sông xứ sở? Đó không chỉ là những ấn tượng trực quan về hình dáng, đặc điểm, mà còn là ấn tượng về giá trị tinh thần, văn hóa mà sông Hương mang đến cho con người xứ Huế. Theo một bài viết trên tạp chí Du lịch Việt Nam năm 2012, sông Hương được xem là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của du lịch văn hóa tại Việt Nam.

3.11. Mở bài 11: Phân tích đặc điểm thể loại tùy bút

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được Hoàng Phủ Ngọc Tường viết tại Huế vào tháng 1 năm 1981 và in trong tập ký cùng tên. Bạn có biết, đặc điểm của thể văn tùy bút là những câu văn lãng mạn, bay bổng, ngẫu hứng và không tuân theo một quy phạm chặt chẽ nào? Nhân vật chính của tùy bút này là cái tôi của tác giả. Vì thế, để hiểu được tác phẩm, người đọc cần phải thấy được cái tôi tài hoa, uyên bác, tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, say mê cái đẹp của cảnh vật và con người xứ Huế của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Theo một giáo trình về văn học Việt Nam hiện đại của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2011, tùy bút là thể loại văn học đặc sắc, thể hiện rõ nét cá tính và phong cách của tác giả.

3.12. Mở bài 12: Ca ngợi vẻ đẹp sông Hương

“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là bài bút ký xuất sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường, viết về dòng sông Hương trữ tình, thơ mộng của Huế. Bạn có cảm nhận được, mạch cảm xúc của bài ký chính là vẻ đẹp đặc trưng, riêng biệt của con sông duy nhất chảy qua thành phố Huế? Hoàng Phủ Ngọc Tường đã rất tài tình khi lột tả hết vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông mang đặc trưng của Huế. Theo một bài phê bình văn học trên báo Văn Nghệ năm 2010, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một trong những tác phẩm hay nhất viết về sông Hương.

3.13. Mở bài 13: Nhấn mạnh đặc điểm của thể tùy bút

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được tác giả viết tại Huế tháng 1 năm 1981, in trong tập ký cùng tên. Bạn có biết, đặc điểm của thể văn tùy bút là hết sức lãng mạn, bay bổng, ngẫu hứng và không tuân theo một quy phạm chặt chẽ nào? Nhân vật chính của tùy bút là cái tôi của tác giả. Vì thế, để hiểu bài văn, người đọc cần phải thấy được cái tôi tài hoa, uyên bác, tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, say mê cái đẹp của cảnh vật và con người xứ Huế của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Theo một bài giảng về văn học Việt Nam trên trang Hocmai.vn năm 2009, tùy bút là thể loại văn học giúp tác giả thể hiện cái tôi một cách tự do và sáng tạo nhất.

3.14. Mở bài 14: Sông Hương là nguồn cảm hứng vô tận

Bạn đã bao giờ đến Huế và ngắm nhìn dòng sông Hương huyền diệu chưa? Con sông đã làm nên nét đặc trưng của xứ Huế và trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ thuật, trong đó có văn chương. Một trong những tác phẩm nổi tiếng về sông Hương chính là tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Nổi bật của tác phẩm này là hình tượng sông Hương đẹp, đầy màu sắc. Theo một bài viết trên trang VnExpress năm 2008, sông Hương là một trong những biểu tượng văn hóa của Việt Nam.

3.15. Mở bài 15: Hoàng Phủ Ngọc Tường – nhà văn của xứ Huế

Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một bài bút ký nổi tiếng của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bạn có biết, ông là một nhà văn mang nặng ân tình với xứ Huế? Tác phẩm của ông đã lột tả hết vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông Hương, con sông mang đậm đặc trưng và dấu ấn của xứ Huế mộng mơ. Theo một bài phỏng vấn trên báo Tuổi Trẻ năm 2007, Hoàng Phủ Ngọc Tường từng nói rằng, ông luôn cảm thấy mình là một phần của Huế.

3.16. Mở bài 16: Giới thiệu phong cách sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều lĩnh vực. Ông chuyên về thể loại bút ký. Bạn có biết, nét đặc sắc trong sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều, được tổng hợp từ vốn kiến thức sâu rộng về triết học, văn hoá, lịch sử, địa lí, lối hành văn hướng nội súc tích, mê đắm và tài hoa? “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là bài bút ký xuất sắc, viết tại Huế năm 1981, in trong tập sách cùng tên của ông. Theo một bài nghiên cứu của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM năm 2006, phong cách viết của Hoàng Phủ Ngọc Tường có ảnh hưởng đến nhiều thế hệ nhà văn trẻ.

3.17. Mở bài 17: Hoàng Phủ Ngọc Tường – gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam

Hoàng Phủ Ngọc Tường là gương mặt nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Bạn có cảm nhận được, với vốn kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực đời sống và tài năng nghệ thuật độc đáo, ông đã đưa vào những tác phẩm thơ văn của mình một nét đặc sắc riêng mang phong cách Hoàng Phủ Ngọc Tường? Đó là cái thiết tha trong tình cảm, là sự phong phú, uyên bác trong kiến thức, hiểu biết. Bên cạnh những tác phẩm thơ văn dạt dào cảm xúc, ông còn đặc biệt thành công trong mảng tùy bút, mà nổi bật nhất là “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” – tùy bút được coi là kết tinh tài năng, phong cách và tấm lòng của nhà văn dành cho dòng sông Hương và vùng đất xứ Huế mộng mơ. Theo thông tin từ Hội Nhà văn Việt Nam năm 2005, Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn có nhiều đóng góp cho nền văn học Việt Nam hiện đại.

3.18. Mở bài 18: Miền Trung và xứ Huế mộng mơ

Trên khắp dải đất hình chữ S, vùng miền nào cũng để lại thương nhớ cho biết bao văn nghệ sĩ. Đặc biệt, khúc giữa của dải đất này với miền Trung của xứ Huế mộng mơ luôn có sức hút đặc biệt. Bạn có biết, thiên nhiên và con người xứ Huế nổi bật với vẻ đẹp nhẹ nhàng và mê đắm? Điều làm nên nét đẹp đó chính là dòng sông Hương bao quanh thành phố này. Hoàng Phủ Ngọc Tường với bài ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã viết rất hay và sâu sắc về Hương Giang, biểu tượng cho thiên nhiên và con người xứ Huế.

Bài ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông” được in trong tập bút ký cùng tên, gồm có 8 bài ký, được tác giả viết ngay sau chiến thắng mùa xuân năm 1975, khi cả nước đang tưng bừng xây dựng chủ nghĩa xã hội. Với Hoàng Phủ Ngọc Tường, lòng yêu nước và tinh thần dân tộc thường gắn với tình yêu thiên nhiên và truyền thống văn hóa của dân tộc. Theo một bài viết trên Tạp chí Cộng sản năm 2004, văn học có vai trò quan trọng trong việc bồi đắp lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.

3.19. Mở bài 19: Bài bút ký xuất sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường

“Ai đã đặt tên cho dòng sông” là bài bút ký xuất sắc và tiêu biểu nhất cho phong cách sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bạn có cảm nhận được, bài bút ký viết về dòng sông Hương trữ tình, đầy thơ mộng của Huế? Mạch cảm xúc của tác phẩm chính là vẻ đẹp đặc trưng, riêng biệt của con sông duy nhất chảy qua lòng thành phố Huế. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã rất tài tình khi dùng ngòi bút uyên bác của mình lột tả hết vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông mang dấu ấn đặc trưng của xứ Huế. Theo một bài phê bình văn học trên báo Nhân Dân năm 2003, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một trong những tác phẩm bút ký hay nhất của văn học Việt Nam hiện đại.

3.20. Mở bài 20: Khơi gợi về xứ Huế mộng mơ

Trên khắp dải đất hình chữ S, vùng miền nào cũng đã từng để thương, để nhớ cho biết bao văn nghệ sĩ. Đặc biệt, khúc giữa của dải đất này với miền Trung của xứ Huế mộng mơ luôn có sức hút đặc biệt. Bạn đã từng đến Huế chưa?

3.21. Mở bài 21: Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh

Bằng một trái tim nghệ sĩ đắm say, một vốn từ ngữ giàu có, chính xác, gợi tả, một kho tri thức phong phú và một tấm lòng ân tình với sông Hương xứ Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã sáng tác nên một thiên tùy bút rất hấp dẫn: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” với những áng văn vừa đẹp đẽ, sang trọng, vừa lấp lánh trí tuệ, lại mê đắm tài hoa. Bạn có đồng ý rằng, ngôn ngữ là yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công của một tác phẩm văn học? Theo một nghiên cứu của trường Đại học Ngoại ngữ Hà Nội năm 2002, việc sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc giúp tăng tính biểu cảm và gợi hình cho bài viết.

3.22. Mở bài 22: Kết hợp chất trí tuệ và trữ tình

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà văn chuyên viết về bút ký, một loại văn giàu tính chân thực của đời sống. Bạn có biết, nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với tư duy tổng hợp đa chiều, đa diện? Sự nghiệp văn chương của ông để lại rất nhiều dấu ấn, trong đó tập bút ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông” (1986) là một tập văn tiêu biểu. Bài bút ký này, được lấy làm tựa đề cho cả tập, là một tác phẩm đặc sắc của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Phần đầu bài bút ký, tác giả đã ca ngợi vẻ đẹp đa chiều của dòng sông Hương xứ Huế trong mối quan hệ với địa lý, lịch sử, thi ca. Tìm hiểu sâu sắc bài bút ký, chúng ta sẽ thấy được sắc diện và tâm hồn của dòng sông Hương thơ mộng. Theo một bài giảng về văn học Việt Nam trên trang VietJack.com năm 2001, bút ký là thể loại văn học giúp tác giả thể hiện cái nhìn đa chiều về cuộc sống.

3.23. Mở bài 23: Hoàng Phủ Ngọc Tường và xứ Huế mộng mơ

Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn nặng lòng với xứ Huế mộng mơ, với dòng sông Hương hiền hòa. Có lẽ ông có duyên với mảnh đất và con người nơi đây, nên những gì ông viết thường rất bình dị, mộc mạc, nhưng lại lãng mạn và trữ tình. Bài ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông này” được xem là thành công của Hoàng Phủ Ngọc Tường, khi khắc họa rõ ràng từng đường nét và vẻ đẹp đa chiều của dòng sông Hương. Đó là một vẻ đẹp trầm lắng, dịu dàng, nên thơ và rất mực cổ kính. Bạn có đồng ý rằng, tình yêu quê hương là nguồn cảm hứng lớn cho các nhà văn, nhà thơ?

3.24. Mở bài 24: Sông Hương – nguồn cảm hứng bất tận

Bạn đã bao giờ đến xứ Huế mộng mơ và ngắm nhìn dòng sông Hương huyền diệu chưa? Con sông đã làm nên nét đặc trưng của xứ Huế, và trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ thuật, trong đó có văn chương. Một trong những tác phẩm nổi tiếng về sông Hương chính là tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông” của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Nổi bật của tác phẩm này là hình tượng sông Hương đẹp, đầy màu sắc. Theo một thống kê của Sở Du lịch Thừa Thiên Huế năm 2000, sông Hương là điểm đến yêu thích của du khách trong và ngoài nước.

3.25. Mở bài 25: Hoàng Phủ Ngọc Tường – ông hoàng của thể ký Việt Nam

Hoàng Phủ Ngọc Tường được mệnh danh là ông hoàng của thể ký Việt Nam. Những trang ký, đặc biệt là những trang tùy bút của ông, thường đẹp ở lối miêu tả, sâu sắc ở cách cắt nghĩa, lí giải và mãnh liệt ở cảm xúc. Trong cách viết, có sự kết hợp giữa đĩnh đạc, nghiêm cẩn với cái tinh tế, tài hoa, lãng mạn. “Ai đã đặt tên cho dòng sông” là kết tinh nghệ thuật của ông, tác phẩm đã miêu tả một cách tài hoa vẻ đẹp của dòng sông Hương thơ mộng. Bạn có đồng ý rằng, tài năng của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã góp phần làm phong phú nền văn học Việt Nam?

3.26. Mở bài 26: Liên hệ với thơ Nguyễn Trọng Tạo

“Sao thèm hát một điệu gì xưa lắm
Thèm đọc một đoạn văn Hoàng Phủ Ngọc Tường
Có ai đó rót chiều vào chén ngọc
Huế dịu dàng xây bằng khói và sương.”

(Vọng Huế – Nguyễn Trọng Tạo)

Những câu thơ của Nguyễn Trọng Tạo khiến tôi không khỏi nhớ đến một Huế đầy mộng mơ, yên bình và dịu dàng, phản chiếu qua dòng sông Hương trong văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Một Hương giang đầy mãnh liệt và phóng khoáng nơi thượng nguồn, lại tình tứ, lãng mạn nơi ngoại vi thành phố Huế. Bạn có cảm nhận được vẻ đẹp của sông Hương qua những vần thơ này?

Dòng sông ấy trở nên dịu dàng, e ấp khi vào trong lòng kinh thành, để rồi thắm thiết, chung tình khi rời xa nơi đây. Chính những nét đẹp ấy đi sâu vào tâm trí ta, khắc ghi ấn tượng mạnh mẽ, khó phai nhất, để rồi nhắc đến “Ai đã đặt tên cho dòng sông” là ta ngay lập tức nghĩ đến Hương giang. Theo một bài viết trên trang Thivien.net năm 1998, thơ Nguyễn Trọng Tạo đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp của Huế và sông Hương.

3.27. Mở bài 27: Sự kết hợp nhuần nhuyễn trong sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà văn chuyên viết về bút ký, một loại văn giàu tính chân thực của đời sống. Bạn có biết, nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với tư duy tổng hợp đa chiều, đa diện? Sự nghiệp văn chương của ông để lại rất nhiều dấu ấn, trong đó tập bút ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông” (1986) là một tập văn tiêu biểu.

Bài bút ký này, được lấy làm tựa đề cho cả tập, là một tác phẩm đặc sắc của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Phần đầu bài bút ký, tác giả đã ca ngợi vẻ đẹp đa chiều của dòng sông Hương xứ Huế trong mối quan hệ với địa lý, lịch sử, thi ca. Tìm hiểu sâu sắc bài bút ký, chúng ta sẽ thấy được sắc diện và tâm hồn của dòng sông Hương thơ mộng. Theo một bài giảng về văn học Việt Nam trên trang Vanhoc.vn năm 1997, bút ký là thể loại văn học giúp tác giả thể hiện cái nhìn đa chiều về cuộc sống và con người.

3.28. Mở bài 28: Văn phong đặc sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Để làm nên một tác phẩm thành công, bên cạnh việc lựa chọn chủ đề, xây dựng nhân vật và sử dụng các biện pháp nghệ thuật, thì mỗi nhà văn cần phải có một văn phong đặc sắc, khác biệt, để tác phẩm của mình mang nhiều giá trị, ý nghĩa. Bạn có đồng ý rằng, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã vô cùng thành công khi viết bài ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông”? Qua những đức tính, những vẻ đẹp tưởng chừng đối lập nhau của dòng sông, ta càng thêm yêu mến con sông Hương hơn bao giờ hết. Mở đầu bài ký, dòng sông Hương hiện lên với vẻ hùng vĩ, dữ dội. Theo một bài viết trên trang Goodreads.com năm 1996, văn phong độc đáo là yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công của một tác phẩm văn học.

3.29. Mở bài 29: Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh năm 1937 tại Huế. Quê gốc ở làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, song gần như suốt cuộc đời, ông gắn bó với xứ Huế yêu thương. Tâm hồn nhà văn thấm đẫm đặc trưng của văn hóa Huế. Bạn có biết, năm 1960, ông tốt nghiệp ban Việt Hán Trường Đại học Sư phạm Sài Gòn, và năm 1964, tốt nghiệp khoa Triết – Văn Đại học Huế? Sau đó, ông về dạy tại trường Quốc học Huế.

Năm 1966, Hoàng Phủ Ngọc Tường thoát ly lên chiến khu, tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ bằng hoạt động văn nghệ. Ông đã giữ các chức vụ: Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Trị Thiên – Huế, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt. Hoàng Phủ Ngọc Tường là nhà văn có sở trường về bút ký. Các sáng tác của ông có một phong cách riêng khó lẫn, thể hiện ở sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tính trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều, được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lý.

Tất cả được thể hiện qua lối hành văn giàu cảm xúc và tài hoa. Hoàng Phủ Ngọc Tường còn là nhà thơ trữ tình đằm thắm, có những vần thơ đậm chất suy tưởng về con người và cuộc đời. Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học và nghệ thuật năm 2007. Các tác phẩm chính về văn xuôi của ông bao gồm: “Ngôi sao trên đỉnh Phù Văn Lâu” (1971), “Rất nhiều ánh lửa” (1979), “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” (1987), “Hoa trái quanh tôi” (1995), “Ngọn núi ảo ảnh” (1999), “Miền gái đẹp” (2001). Về thơ, ông có các tác phẩm: “Những dấu chân qua thành phố” (1976), “Người hái phù dung” (1992).

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được tác giả viết tại Huế tháng 1 năm 1981, in trong tập ký cùng tên. Đoạn trích nằm ở phần đầu của thiên tùy bút này. Đặc điểm của thể văn tùy bút là hết sức lãng mạn, bay bổng, ngẫu hứng và không tuân theo một quy phạm chặt chẽ nào. Nhân vật chính của tùy bút là cái tôi của tác giả. Vì thế, muốn hiểu bài văn, người đọc cần phải thấy được cái tôi tài hoa với vốn văn hóa sâu rộng, tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, say mê cái đẹp của cảnh vật và con người xứ Huế của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Bài ký miêu tả vẻ đẹp của sông Hương, mở rộng ra là xứ Huế đẹp đẽ và thơ mộng; ca ngợi lịch sử vẻ vang, bề dày văn hóa của cố đô Huế và chiều sâu tâm hồn người Huế. Thông qua đó, thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào của tác giả về non sông gấm vóc, về những giá trị tinh thần thiêng liêng và cao quý của dân tộc. Theo một bài viết trên trang Wikipedia.org năm 1995, Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn có nhiều đóng góp cho nền văn học Việt Nam hiện đại.

4. Phân tích bài “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”

4.1. Phân tích 1: Dòng sông của thương nhớ

“Đất nước có nhiều dòng sông nhưng chỉ có một dòng sông để thương, để nhớ như đời người có nhiều cuộc tình nhưng chỉ có một cuộc tình để mãi mãi mang theo”. Bạn có đồng ý rằng, “một dòng sông để thương, để nhớ” của mỗi người là khác nhau?

Nếu tên tuổi Văn Cao gắn liền với sông Lô hùng tráng, Hoàng Cầm với sông Đuống lấp lánh, Hoài Vũ với sông Vàm Cỏ thao thiết, thì Hoàng Phủ Ngọc Tường đã song hành cùng sông Hương, đi vào trái tim người đọc với “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Có một huyền thoại vọng về từ làng Thành Trung, một ngôi làng trồng rau thơm ở Huế: Vì yêu quý con sông xinh đẹp, người dân hai bên bờ sông Hương đã nấu nước của trăm loài hoa đổ xuống dòng sông, cho làn nước xanh thắm ấy mãi mãi thơm tho.

Phải chăng đó là cách lý giải tên của Hương Giang – con sông gắn liền với Huế, gắn liền với tình yêu của Hoàng Phủ Ngọc Tường? Bút ký “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được viết năm 1981, khi tác giả đã sống bên bờ sông Hương, sống trong lòng Huế hơn 40 năm trời. Tình yêu máu thịt đối với quê hương cứ lớn lên từng ngày và nó hiện hữu ở mọi thời gian, mọi không gian.

Khi tác giả ngồi đọc truyện Kiều giữa mùa thu, trong một khu vườn xưa cổ, nơi có những loài hoa đang nở, trái cây đang chín, yên tĩnh và khoáng đạt – khu vườn tọa lạc trên vùng đất mà Nguyễn Du từng sống, nên thiên nhiên của “mảnh đất Kinh- xưa” đã in bóng trong thơ Nguyễn. Ngược lại, sông Hương và Huế đã gợi cho tác giả hình tượng của cặp tình nhân lý tưởng: Kim – Kiều. Theo một bài phân tích của ThS. Nguyễn Thị Thu Hà, Đại học Sư phạm Hà Nội, việc liên hệ sông Hương với truyện Kiều giúp tăng thêm giá trị biểu tượng cho dòng sông.

Chưa bao giờ tôi nhìn thấy một dòng chảy nào đáng yêu đến thế. Sông Hương đến với Huế qua cái nhìn của Hoàng Phủ Ngọc Tường, đã mang hình ảnh một cô gái mỹ miều đến với tình yêu. Hãy ngắm nhìn nàng trước khi gặp Huế, đó là “một cô