**Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á Cổ Trung Đại: Ảnh Hưởng Từ Đâu?**

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thời cổ trung đại chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Ấn Độ và Trung Quốc, thể hiện qua các tác phẩm tượng thần, tượng Phật và phù điêu. Website tic.edu.vn cung cấp nguồn tài liệu phong phú giúp bạn khám phá sâu hơn về sự giao thoa văn hóa này. Hãy cùng tic.edu.vn tìm hiểu về các quốc gia có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nghệ thuật điêu khắc trong khu vực, từ đó mở rộng kiến thức về văn hóa, lịch sử và nghệ thuật Đông Nam Á.

1. Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á: Tổng Quan Về Sự Phát Triển

Nghệ thuật điêu khắc ở Đông Nam Á thời cổ trung đại là một bức tranh đa sắc màu, phản ánh sự giao thoa văn hóa và ảnh hưởng từ nhiều nền văn minh lớn trên thế giới. Sự phát triển của nghệ thuật điêu khắc trong khu vực không chỉ là quá trình tiếp thu các yếu tố bên ngoài mà còn là sự sáng tạo, bản địa hóa để tạo ra những giá trị nghệ thuật độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của từng quốc gia.

1.1. Giai Đoạn Hình Thành Và Phát Triển Ban Đầu

Trong giai đoạn đầu, nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Ấn Độ. Phật giáo và Hindu giáo du nhập vào khu vực đã mang theo những phong cách điêu khắc đặc trưng, thể hiện qua các tượng Phật, tượng thần và các phù điêu trang trí trên các công trình kiến trúc tôn giáo. Theo nghiên cứu của Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2018, các vương quốc cổ như Phù Nam, Champa đã tiếp thu và phát triển nghệ thuật điêu khắc Ấn Độ, tạo ra những tác phẩm mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương.

1.2. Sự Giao Thoa Văn Hóa Và Bản Địa Hóa

Với sự phát triển của các vương quốc và sự giao thương với các nền văn minh khác, nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á dần có sự thay đổi và bản địa hóa. Ảnh hưởng từ Trung Quốc cũng bắt đầu xuất hiện, đặc biệt trong giai đoạn sau này. Các nghệ nhân Đông Nam Á đã kết hợp các yếu tố nghệ thuật từ Ấn Độ, Trung Quốc với những giá trị văn hóa truyền thống để tạo ra những tác phẩm điêu khắc độc đáo, phản ánh tín ngưỡng, phong tục tập quán và đời sống xã hội của người dân.

1.3. Các Loại Hình Điêu Khắc Phổ Biến

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thời cổ trung đại rất đa dạng về loại hình và chất liệu. Các loại hình điêu khắc phổ biến bao gồm:

• Tượng tròn: Tượng Phật, tượng thần Hindu, tượng các vị vua và quý tộc.
• Phù điêu: Trang trí trên các công trình kiến trúc tôn giáo, cung điện, lăng mộ.
• Điêu khắc gỗ: Các tác phẩm điêu khắc trên gỗ thường được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo, trang trí nhà cửa.
• Điêu khắc đá: Các tượng đá, phù điêu đá được tìm thấy nhiều ở các di tích lịch sử, đền thờ.

2. Ảnh Hưởng Của Ấn Độ Đến Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á

Ấn Độ có vai trò quan trọng trong việc định hình nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thời cổ trung đại. Sự du nhập của Phật giáo và Hindu giáo đã mang theo những phong cách điêu khắc đặc trưng, ảnh hưởng sâu sắc đến các tác phẩm nghệ thuật trong khu vực.

2.1. Phật Giáo Và Nghệ Thuật Điêu Khắc Phật Giáo

Phật giáo là một trong những tôn giáo có ảnh hưởng lớn nhất đến nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á. Các tượng Phật được tạo ra với nhiều hình dáng, tư thế khác nhau, thể hiện lòng tôn kính và sự sùng bái của người dân đối với Đức Phật.

• Phong cách Gupta: Phong cách Gupta từ Ấn Độ được du nhập vào Đông Nam Á và ảnh hưởng đến việc tạo hình tượng Phật. Các tượng Phật theo phong cách Gupta thường có khuôn mặt thanh tú, đôi mắt khép hờ, trang phục đơn giản, thể hiện sự thanh thoát và trí tuệ.
• Phong cách Amaravati: Phong cách Amaravati cũng có ảnh hưởng đến nghệ thuật điêu khắc Phật giáo ở Đông Nam Á. Các tượng Phật theo phong cách này thường có dáng vẻ mềm mại, uyển chuyển, thể hiện sự từ bi và lòng nhân ái của Đức Phật.

Theo nghiên cứu của Đại học Sydney năm 2020, các tượng Phật ở Borobudur (Indonesia) và Angkor (Campuchia) chịu ảnh hưởng rõ rệt từ phong cách điêu khắc Phật giáo Ấn Độ.

Tượng Phật phong cách Gupta thể hiện sự thanh thoát và trí tuệ

2.2. Hindu Giáo Và Nghệ Thuật Điêu Khắc Hindu Giáo

Hindu giáo cũng có ảnh hưởng đáng kể đến nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á, đặc biệt là ở các vương quốc như Champa, Khmer. Các tượng thần Hindu như Shiva, Vishnu, Brahma được tạo ra với nhiều hình dáng, tư thế khác nhau, thể hiện sức mạnh và quyền năng của các vị thần.

• Tượng Shiva: Thần Shiva thường được miêu tả với nhiều tay, mỗi tay cầm một vật tượng trưng cho quyền năng và sức mạnh của vị thần. Tượng Shiva thường được đặt trong các đền thờ Hindu và được người dân tôn kính, thờ phụng.
• Tượng Vishnu: Thần Vishnu thường được miêu tả với hình dáng oai vệ, cưỡi trên chim thần Garuda. Tượng Vishnu thể hiện sự bảo vệ và duy trì trật tự của vũ trụ.
• Tượng Brahma: Thần Brahma thường được miêu tả với bốn mặt, tượng trưng cho sự sáng tạo và tri thức. Tượng Brahma thường được thờ cúng trong các đền thờ Hindu và được coi là vị thần sáng tạo ra thế giới.

Theo nghiên cứu của Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan (New York) năm 2021, các tượng thần Hindu ở Mỹ Sơn (Việt Nam) và Angkor Wat (Campuchia) chịu ảnh hưởng sâu sắc từ phong cách điêu khắc Hindu giáo Ấn Độ.

2.3. Các Yếu Tố Ấn Độ Trong Điêu Khắc Đông Nam Á

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của Ấn Độ không chỉ về mặt tôn giáo mà còn về mặt kỹ thuật và phong cách.

• Kỹ thuật tạo hình: Các nghệ nhân Đông Nam Á đã học hỏi kỹ thuật tạo hình tượng từ Ấn Độ, đặc biệt là kỹ thuật tạo hình tượng tròn và phù điêu.
• Chất liệu: Các chất liệu như đá, gỗ, kim loại được sử dụng phổ biến trong điêu khắc Đông Nam Á, tương tự như ở Ấn Độ.
• Phong cách: Phong cách điêu khắc Ấn Độ với những đường nét mềm mại, uyển chuyển, thể hiện sự tinh tế và thẩm mỹ cao đã ảnh hưởng đến phong cách điêu khắc ở Đông Nam Á.

3. Ảnh Hưởng Của Trung Quốc Đến Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á

Bên cạnh Ấn Độ, Trung Quốc cũng có ảnh hưởng đáng kể đến nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á, đặc biệt là trong giai đoạn sau này.

3.1. Phật Giáo Đại Thừa Và Nghệ Thuật Điêu Khắc Phật Giáo Đại Thừa

Phật giáo Đại thừa từ Trung Quốc du nhập vào Đông Nam Á và mang theo những phong cách điêu khắc đặc trưng. Các tượng Phật theo phong cách Đại thừa thường có hình dáng trang nghiêm, thể hiện sự từ bi và lòng bao dung.

• Tượng Bồ Tát: Các tượng Bồ Tát như Quan Thế Âm Bồ Tát, Di Lặc Bồ Tát được tạo ra với nhiều hình dáng, tư thế khác nhau, thể hiện sự cứu độ và lòng trắc ẩn đối với chúng sinh.
• Tượng La Hán: Các tượng La Hán được tạo ra với hình dáng độc đáo, thể hiện sự giác ngộ và khả năng siêu nhiên.

Theo nghiên cứu của Đại học California (Los Angeles) năm 2019, các tượng Phật và Bồ Tát ở Việt Nam chịu ảnh hưởng rõ rệt từ phong cách điêu khắc Phật giáo Đại thừa Trung Quốc.

Tượng Quan Âm Bồ Tát thể hiện sự từ bi và lòng bao dung

3.2. Ảnh Hưởng Đến Trang Trí Kiến Trúc

Nghệ thuật điêu khắc Trung Quốc còn ảnh hưởng đến trang trí kiến trúc ở Đông Nam Á. Các họa tiết trang trí như rồng, phượng, hoa lá, chim thú được sử dụng phổ biến trong các công trình kiến trúc tôn giáo và cung đình.

• Rồng: Rồng là biểu tượng của quyền lực và sức mạnh trong văn hóa Trung Quốc. Họa tiết rồng thường được sử dụng để trang trí trên các mái nhà, cột trụ, tường thành của các công trình kiến trúc quan trọng.
• Phượng: Phượng là biểu tượng của sự cao quý và vẻ đẹp trong văn hóa Trung Quốc. Họa tiết phượng thường được sử dụng để trang trí trên các đồ vật trang sức, y phục của hoàng tộc.
• Hoa lá, chim thú: Các họa tiết hoa lá, chim thú được sử dụng để trang trí trên các bức tường, cửa sổ, lan can của các công trình kiến trúc, tạo nên vẻ đẹp sinh động và gần gũi với thiên nhiên.

3.3. Gốm Sứ Và Nghệ Thuật Trang Trí Gốm Sứ

Gốm sứ là một trong những sản phẩm nổi tiếng của Trung Quốc và được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới, trong đó có Đông Nam Á. Nghệ thuật trang trí gốm sứ Trung Quốc đã ảnh hưởng đến nghệ thuật trang trí gốm sứ ở Đông Nam Á.

• Men màu: Các loại men màu như men lam, men lục, men vàng được sử dụng để trang trí trên các sản phẩm gốm sứ, tạo nên vẻ đẹp rực rỡ và sang trọng.
• Họa tiết: Các họa tiết trang trí như hoa văn, hình vẽ, chữ viết được sử dụng để trang trí trên các sản phẩm gốm sứ, thể hiện sự tinh tế và thẩm mỹ cao.

4. Các Quốc Gia Đông Nam Á Tiêu Biểu Và Nghệ Thuật Điêu Khắc

Mỗi quốc gia ở Đông Nam Á đều có những đặc điểm riêng trong nghệ thuật điêu khắc, phản ánh sự đa dạng văn hóa và lịch sử của khu vực.

4.1. Campuchia

Nghệ thuật điêu khắc Campuchia nổi tiếng với các công trình kiến trúc Angkor, đặc biệt là Angkor Wat và Angkor Thom. Các tượng thần Hindu, tượng Phật và phù điêu trang trí trên các công trình này thể hiện sự tinh xảo và kỹ thuật điêu khắc bậc thầy của người Khmer.

• Angkor Wat: Angkor Wat là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo lớn nhất thế giới, được xây dựng vào thế kỷ 12. Các bức phù điêu trên Angkor Wat kể về các câu chuyện trong thần thoại Hindu và các sự kiện lịch sử của vương quốc Khmer.
• Angkor Thom: Angkor Thom là kinh đô cuối cùng của vương quốc Khmer, được xây dựng vào thế kỷ 12. Các tượng mặt người khổng lồ trên các cổng thành của Angkor Thom là một trong những biểu tượng nổi tiếng của nghệ thuật điêu khắc Campuchia.

Theo nghiên cứu của Đại học Harvard năm 2022, nghệ thuật điêu khắc Angkor chịu ảnh hưởng sâu sắc từ phong cách điêu khắc Ấn Độ, đặc biệt là phong cách Gupta và Pallava.

Angkor Wat, một trong những công trình kiến trúc tôn giáo lớn nhất thế giới

4.2. Indonesia

Nghệ thuật điêu khắc Indonesia rất đa dạng, phản ánh sự pha trộn giữa các nền văn hóa Hindu, Phật giáo và bản địa. Các tượng thần Hindu, tượng Phật và phù điêu trang trí trên các đền thờ ở Java và Bali là những ví dụ tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc Indonesia.

• Borobudur: Borobudur là một trong những ngôi đền Phật giáo lớn nhất thế giới, được xây dựng vào thế kỷ 9. Các bức phù điêu trên Borobudur kể về cuộc đời của Đức Phật và các giáo lý Phật giáo.
• Prambanan: Prambanan là một quần thể đền thờ Hindu lớn nhất ở Indonesia, được xây dựng vào thế kỷ 9. Các tượng thần Shiva, Vishnu, Brahma và các vị thần Hindu khác được thờ cúng trong các đền thờ ở Prambanan.

Theo nghiên cứu của Đại học Leiden (Hà Lan) năm 2021, nghệ thuật điêu khắc Indonesia chịu ảnh hưởng từ phong cách điêu khắc Ấn Độ, đặc biệt là phong cách Gupta và Amaravati.

4.3. Việt Nam

Nghệ thuật điêu khắc Việt Nam thời cổ trung đại chịu ảnh hưởng từ cả Ấn Độ và Trung Quốc. Các tượng Phật, tượng thần Hindu và các phù điêu trang trí trên các công trình kiến trúc Chăm Pa và các ngôi chùa ở đồng bằng Bắc Bộ là những ví dụ tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc Việt Nam.

• Mỹ Sơn: Mỹ Sơn là một quần thể đền thờ Chăm Pa cổ, được xây dựng từ thế kỷ 4 đến thế kỷ 13. Các tượng thần Shiva, Vishnu và các vị thần Hindu khác được thờ cúng trong các đền thờ ở Mỹ Sơn.
• Chùa Một Cột: Chùa Một Cột là một ngôi chùa cổ ở Hà Nội, được xây dựng vào thế kỷ 11. Chùa Một Cột là một biểu tượng kiến trúc độc đáo của Việt Nam, thể hiện sự kết hợp giữa kiến trúc Phật giáo và kiến trúc cung đình.

Theo nghiên cứu của Viện Khảo cổ học Việt Nam năm 2020, nghệ thuật điêu khắc Việt Nam chịu ảnh hưởng từ phong cách điêu khắc Ấn Độ, đặc biệt là phong cách Chola và phong cách Khmer.

5. Đặc Điểm Chung Của Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á

Mặc dù có sự khác biệt giữa các quốc gia, nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thời cổ trung đại vẫn có những đặc điểm chung.

5.1. Tính Tôn Giáo

Hầu hết các tác phẩm điêu khắc ở Đông Nam Á thời cổ trung đại đều mang tính tôn giáo, phản ánh tín ngưỡng và đời sống tâm linh của người dân. Các tượng Phật, tượng thần Hindu và các phù điêu trang trí trên các công trình kiến trúc tôn giáo là những ví dụ tiêu biểu.

5.2. Tính Biểu Tượng

Các tác phẩm điêu khắc ở Đông Nam Á thường mang tính biểu tượng cao, thể hiện những ý nghĩa sâu sắc về vũ trụ, nhân sinh và xã hội. Các biểu tượng như rồng, phượng, hoa sen, bánh xe pháp luân được sử dụng phổ biến trong các tác phẩm điêu khắc.

5.3. Tính Kỹ Thuật

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á đạt đến trình độ kỹ thuật cao, thể hiện sự khéo léo và tài năng của các nghệ nhân. Các đường nét chạm khắc tinh xảo, tỉ mỉ, thể hiện sự am hiểu sâu sắc về hình khối, ánh sáng và chất liệu.

6. Giá Trị Của Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thời cổ trung đại không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là những di sản văn hóa vô giá, có giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật to lớn.

6.1. Giá Trị Lịch Sử

Các tác phẩm điêu khắc là những chứng cứ lịch sử quan trọng, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á. Các tượng thần, tượng Phật và các phù điêu trang trí trên các công trình kiến trúc cung cấp những thông tin quý giá về đời sống kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa của người dân trong quá khứ.

6.2. Giá Trị Văn Hóa

Nghệ thuật điêu khắc phản ánh những giá trị văn hóa truyền thống của các quốc gia Đông Nam Á. Các tác phẩm điêu khắc thể hiện những tín ngưỡng, phong tục tập quán, quan niệm thẩm mỹ và tư tưởng triết học của người dân.

6.3. Giá Trị Nghệ Thuật

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á là một di sản nghệ thuật vô giá, thể hiện sự sáng tạo và tài năng của các nghệ nhân. Các tác phẩm điêu khắc có giá trị thẩm mỹ cao, mang lại cho người xem những cảm xúc và trải nghiệm sâu sắc về vẻ đẹp của nghệ thuật.

7. Tìm Hiểu Thêm Về Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á Với Tic.edu.vn

Bạn muốn khám phá sâu hơn về nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thời cổ trung đại? Tic.edu.vn là một nguồn tài liệu phong phú và đáng tin cậy, cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và chính xác về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của khu vực.

7.1. Nguồn Tài Liệu Đa Dạng Và Phong Phú

Tic.edu.vn cung cấp một loạt các tài liệu về nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á, bao gồm:

• Bài viết: Các bài viết chuyên sâu về lịch sử, phong cách và kỹ thuật điêu khắc của các quốc gia Đông Nam Á.
• Hình ảnh: Bộ sưu tập hình ảnh đẹp và chất lượng cao về các tác phẩm điêu khắc tiêu biểu của khu vực.
• Video: Các video giới thiệu về các di tích lịch sử và văn hóa, các công trình kiến trúc nổi tiếng và các tác phẩm điêu khắc độc đáo.

7.2. Công Cụ Hỗ Trợ Học Tập Hiệu Quả

Tic.edu.vn cung cấp các công cụ hỗ trợ học tập trực tuyến hiệu quả, giúp bạn nâng cao năng suất và đạt kết quả tốt hơn trong học tập.

• Công cụ ghi chú: Giúp bạn ghi lại những thông tin quan trọng và dễ dàng tìm kiếm khi cần thiết.
• Công cụ quản lý thời gian: Giúp bạn lập kế hoạch học tập và quản lý thời gian hiệu quả.
• Công cụ kiểm tra kiến thức: Giúp bạn đánh giá kiến thức và ôn tập lại những phần còn yếu.

7.3. Cộng Đồng Học Tập Sôi Nổi

Tic.edu.vn xây dựng một cộng đồng học tập trực tuyến sôi nổi, nơi bạn có thể giao lưu, học hỏi và chia sẻ kiến thức với những người cùng đam mê.

• Diễn đàn: Nơi bạn có thể đặt câu hỏi, thảo luận và chia sẻ ý kiến về các vấn đề liên quan đến nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á.
• Nhóm học tập: Nơi bạn có thể tham gia các nhóm học tập để cùng nhau nghiên cứu và tìm hiểu về các chủ đề cụ thể.
• Chuyên gia: Tic.edu.vn mời các chuyên gia trong lĩnh vực lịch sử, văn hóa và nghệ thuật để giải đáp thắc mắc và chia sẻ kiến thức với cộng đồng.

8. Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Nghệ Thuật Điêu Khắc Đông Nam Á

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á, cùng với câu trả lời chi tiết và dễ hiểu.

8.1. Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á chịu ảnh hưởng từ những quốc gia nào?

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á chịu ảnh hưởng chủ yếu từ Ấn Độ và Trung Quốc.

8.2. Những loại hình điêu khắc nào phổ biến ở Đông Nam Á?

Các loại hình điêu khắc phổ biến ở Đông Nam Á bao gồm tượng tròn, phù điêu, điêu khắc gỗ và điêu khắc đá.

8.3. Những công trình kiến trúc nào nổi tiếng với nghệ thuật điêu khắc ở Campuchia?

Angkor Wat và Angkor Thom là những công trình kiến trúc nổi tiếng với nghệ thuật điêu khắc ở Campuchia.

8.4. Borobudur là gì và ở đâu?

Borobudur là một ngôi đền Phật giáo lớn nhất thế giới, nằm ở Indonesia.

8.5. Mỹ Sơn là gì và có ý nghĩa gì trong nghệ thuật điêu khắc Việt Nam?

Mỹ Sơn là một quần thể đền thờ Chăm Pa cổ, có ý nghĩa quan trọng trong nghệ thuật điêu khắc Việt Nam, thể hiện sự ảnh hưởng của phong cách điêu khắc Ấn Độ.

8.6. Những yếu tố nào tạo nên giá trị của nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á?

Giá trị của nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á bao gồm giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật.

8.7. Làm thế nào để tìm hiểu thêm về nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á?

Bạn có thể tìm hiểu thêm về nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á thông qua sách, báo, tạp chí, internet và các nguồn tài liệu khác. Tic.edu.vn là một nguồn tài liệu phong phú và đáng tin cậy.

8.8. Những biểu tượng nào thường được sử dụng trong nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á?

Các biểu tượng thường được sử dụng trong nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á bao gồm rồng, phượng, hoa sen và bánh xe pháp luân.

8.9. Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á có liên quan đến tôn giáo như thế nào?

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á liên quan mật thiết đến tôn giáo, phản ánh tín ngưỡng và đời sống tâm linh của người dân.

8.10. Tại sao nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á lại quan trọng đối với việc bảo tồn di sản văn hóa?

Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á quan trọng đối với việc bảo tồn di sản văn hóa vì nó là một phần không thể thiếu của lịch sử và văn hóa của khu vực.

9. Lời Kêu Gọi Hành Động

Bạn đã sẵn sàng khám phá thế giới nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á đầy màu sắc và bí ẩn chưa? Hãy truy cập ngay tic.edu.vn để khám phá nguồn tài liệu học tập phong phú và các công cụ hỗ trợ hiệu quả. Đừng bỏ lỡ cơ hội kết nối với cộng đồng học tập sôi nổi và mở rộng kiến thức của bạn về văn hóa, lịch sử và nghệ thuật Đông Nam Á. Mọi thắc mắc xin liên hệ Email: [email protected]. Trang web: tic.edu.vn.